فال حافظ و شاهنامه خوانی از رسوم اصلی شب یلدا هستند. اما شاید برای جذب کردن جوانان و نوجوانان فامیل و دور کردنشان از شبکه‌های اجتماعی و گوشی و تبلت، نیاز پیدا کنیم چند بازی گروهی و خانوادگی مهیج شب یلدا را چاشنی مراسم سنتی مان کنیم.
بازی چالش حافظه
بازی چالش حافظه را می توانید به صورت یک گروه بزرگ که دور تا دور اتاق نشسته اجرا کنید. این بازی مناسب گروه سنی ۱۰ سال به بالا است، اما کودکان کم سن‌تر هم می‌توانند به صورت «نخودی» در بازی شرکت‌کنند. افراد در یک دایره می‌نشینند و نفر اول با گفتن یک جمله کوتاه به سلیقه خودش بازی را شروع می‌کند:
- « رفتم مهمانی.»
نفر دوم جمله را از ابتدا تکرار می‌کند و یک جمله کوتاه دیگر به این جمله اضافه می‌کند:
- «رفتم مهمانی و خاله‌ام را دیدم.»
نفر سوم هم این دو جمله را از ابتدا تکرار می‌کند و جمله کوتاه دیگری به انتهای آن اضافه می‌کند:
- «رفتم مهمانی و خاله‌ام را دیدم که دسته‌گلی در دست داشت.»
و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند که هر شرکت‌کننده جملات را از ابتدا تکرار می‌کند و جمله کوتاهی به آن می‌افزاید. هر کس که کلمه‌ای را جا بیندازد، از بازی حذف می‌شود و برنده بازی کسی است که بتواند تا جایی جملات را بی‌نقص تکرار کند که همه از بازی حذف شوند. این یکی از بازی های کلامی است که حافظه را هم تقویت می کند.
بازی سایکو
ازی سایکو یا روانی یک بازی دورهمی هستش که خیلی جذاب و چالش‌برانگیزه. توی این بازی یکی از شرکت‌کنندها نقش روانشناس رو داره و بقیه‌ی بازیکن‌ها نقش بیمار روانی (سایکو) رو دارن که دارای یک اختلال خاصی هستن. وظیفه‌ی روانکاو اینه که با یک سری سوال غیر مستقیم اون اختلال رو شناسایی کنه.
روش انجام بازی سایکو:
بازیکن‌ها دور هم می‌شینن. یکی از بازیکن‌ها (روانکاو) از جمع می‌ره بیرون و بقیه (روانی‌ها) در مورد یک اختلال به توافق می‌رسن. مثلن «همه از تاریکی می‌ترسن» یا «همه‌شون یک بازیگر سینما هستن» یا «همه‌شون وقتی با دستشون سرشون رو لمس می‌کنن جواب دروغ می‌دن» یا چه می‌دونم، خلاقیت داشته باشید دیگه. بعد خانم/آقای روانکاو برمی‌گرده و به ترتیب از آدم‌ها سوال می‌پرسه و سعی می‌کنه با سوال‌های غیر مستقیم مثل «امروز چندشنبه‌س؟» یا «تو اهل کجایی؟» یا «روز رو ترجیح می‌دی یا شب رو؟» یا هرچی (اینجا هم خلاقیت خیلی مهمه) باید اون اختلال رو پیدا کنه.
اگر یکی از بیمارها جواب ناسازگار با اون اختلال روانی بده یا دروغ بگه، باید بقیه داد بزنن «سایکو»، و اولین کسی که گفت سایکو جاش رو با کسی که دروغ گفته یا جواب نادرستی داده عوض می‌کنه.
هدف از این کار اینه که مثلن گاهی آدم مجبوره دروغ بگه. چون مثلن شما روی اختلال «همه یک بازیگر سینما هستید» توافق کردید و اسم شما «حمیده خیرآبادی» هستش. اون‌وقت اگر روانکاو از شما بپرسه اسمتون چیه خب باید دروغ بگید که روانکاو قانون رو کشف نکنه. و خب مطمئن هستید وقتی دروغ گفتید یکی هست که بگه «سایکو».
این بازی اینقدر ادامه پیدا می‌کنه تا وقتی که روانکاو بتونه اختلال روانی بیمارها رو تشخیص بده.
بازی مسابقه اسمارتیز
برای این بازی مهمانان به دو گروه تقسیم می‌شوند و در دو دایره روی زمین می نشینند. شخصی که در بازی شرکت ندارد، به عنوان داور انتخاب می‌شود. در مرکز دایره هر گروه یک کاسه پر از اسمارتیز قرار بدهید و به هر بازیکن یک نی و یک کاسه کوچک یکبار مصرف بدهید. بعد از اعلام آغاز بازی به وسیله داور ، هر شرکت‌کننده با استفاده از نی و به داخل کشیدن هوا اسمارتیزها را از ظرف مرکز گروه به کاسه خودش منتقل می‌کند. برنامه ریزی نحوه و ترتیب برداشت اسمارتیزها برای گروه‌ها مهم است چون در غیر این صورت ممکن است سر شرکت کنندگان به هم برخورد‌کند. داور از بالا به بازی نظارت می‌کند و از هر نوع تقلب جلوگیری می‌کند. گروه برنده، گروهی است که سریع‌تر ظرف اصلی اسمارتیز را خالی کند.
بازی چشمک
یک بازی گروهی بوده که تعداد افراد در آن مطرح نمی‌باشد ولی معمولاً به صورت ۴ تا ۱۰ نفره انجام می‌شود.
وسائل مورد نیاز:
ابتدا به تعداد افراد تکه‌های کاغذ را به اندازهٔ بسیار کوچک در حدی که فقط بتوان روی آن یک کلمه را نوشت تهیه می‌شود (که به آنها قرعه می‌گویند)، سپس روی یکی از قرعه‌ها عبارت چشمک را بنویسید و روی ما بقی قرعه‌ها کلمه یا عددی را بنویسند. البته بخاطر داشته باشید که حتماً روی یکی از قرعه‌ها عبارت چشمک را درج نمائید.
شیوهٔ انجام بازی:
ابتدا افراد به صورت دایره نشسته، بطوری‌که تمامی افراد به چشم‌های دیگر بازیکنان تسلط داشته باشند. سپس مدیر بازی تمامی قرعه‌ها را که از قبل تا زده شده‌است را در مرکز دایره می‌ریزد و در همین حین تمامی بازیکنان جهت برداشتن هرکدام یک قرعه اقدام می‌کنند. حال هر بازیکن قرعهٔ خود را باز کرده و از قرعهٔ خود آگاه می‌شود. بازیکنی که روی قرعهٔ آن عبارت چشمک نوشته شده‌است موظف است به دیگر بازیکنان چشمک بزند بطوری‌که فقط بازیکن مخاطبش متوجه چشمک زدن او بشود و به همین صورت ادامه دهد تا یک نفر باقی بماند که آن یک نفر بازندهٔ بازی است و باید مجازات شود. بازیکنی که به او چشمک زده شده‌است باید برگهٔ خود را در وسط دایره بیاندازد بطوری‌که دیگران متوجه شوند که او قرعهٔ خود را به وسط دایره انداخته است و از روند بازی تا شروع بازی بعدی کنار می‌رود. بازیکنی که می‌خواهد قرعهٔ خود را در وسط دایره بیاندازد نباید همان لحظه که چشمک به او زده شده اینکار را انجام دهد، چرا که با این کار باعث می‌شود تا دیگر بازیکنان متوجه شوند که چشمک دست چه کسی می‌باشد. در صورتی‌که هر کدام از بازیکنان، بازیکنی که چشمک دست او باشد را در حین چشمک زدن به بازیکن دیگری مشاهده کنند (متوجه چشمک زدن او بشوند) موظفند که اعلام کنند چشمک دست اوست و بازندهٔ بازی می‌باشد و باید او را مجازات نمود (بازیکنی که چشمک دست او بوده‌است). اگر در حین انجام بازی بازیکنی قرعهٔ خود را بدون اینکه به او چشمک زده شده باشد به زمین بیاندازد، باید توسط بازیکنی که چشمک دست او می‌باشد به دیگران به عنوان بازنده معرفی شود و اعلام کند که چشمک دست من است و من به او چشمکی نزده‌ام، اما او قرعهٔ خود را به زمین انداخته است. در روند بازی بازیکنان می‌تواند حدس بزنند که چشمک دست کدام بازیکن است، حال در صورتی‌که درست حدس زده باشند بازیکنی که چشمک دستش بوده بازندهٔ بازیست، در غیر اینصورت کسی که حدس زده است و حدسش اشتباه بوده بازنده است و باید مجازات گردد.
مجازات بازنده: مجازات بازی نسبت به بازیکنان و جنسیت آنان متفاوت می‌باشد، اما مجازات رایج برای این بازی تنبیه‌های گروهی بوده که برای بازنده تعیین می‌شود. تعدادی از مجازات هائی که در این بازی بکار می‌روند عبارتند از: کتک زدن دسته جمعی، قلقلک دادن دسته جمعی، جشن پتو، بو کردن جوراب بدبو، خوردن پیاز خام، خوردن لیوان آب (داغ، تند و ..)، نوشتن جمله‌ای در حد ۵ کلمه یا کشیدن نقاشی (مثل گل) با قسمتی از بدن به دیوار (با پشت سر، پیشانی، با کمر یا هر جای بدن) که باید کل بدن به صورت یکپارچه تکان بخورد، جوجه فنگ کردن، غلتیدن، چرخیدن سریع به دور خود و هر چیز دیگری که بتوان به عنوان مجارات برای یک فرد بکار برد.
تبصره‌ها:
- تمامی قرعه‌ها باید به صورت یکسان بوده و هیچ‌کدام نباید دارای علامت یا رنگ خاصی باشد که آن را از دیگر قرعه‌ها متمایز کند.
- هیچ بازیکنی حق صحبت کردن در مورد قرعهٔ خود یا دادن نشانی ای که مشخص شود قرعه اش چیست را ندارد و در صورت انجام، آن بازیکن بازنده بوده و مجازات خواهد شد.
- هر بازیکنی که هنگام شروع بازی بیش از یک قرعه را بردارد بازندهٔ بازی بوده و باید مجازات شود.
- بازیکنی که چشمک دست او می‌باشد وظیفهٔ تعیین مجازات بازندهٔ بازی را به عهده دارد.
- قرعه‌ها در هر نوبت توسط یک نفر به مرکز دایره ریخته می‌شود که به آن مدیر بازی می‌گویند.
- در شروع بازی مدیر بازی نیز تغییر می‌کند و این تغییر نوبت برخلاف جهت عقربه‌های ساعت انجام می‌شود.
- مجازات توسط مدیر بازی تعیین می‌شود به غیر از اینکه خود مدیر بازی، بازندهٔ بازی باشد که در اینصورت کسی که چشمک دست او بوده مجازات را تعیین می‌کند.
- اگر مدیر بازی بازنده شود و همچنین چشمک نیز دست او بوده باشد، مجازات توسط مدیر بعدی تعیین می‌گردد.
بازی پرتقال را بده!
فعالیت فیزیکی در این بازی نقش عمده‌ای دارد، بنابراین این بازی را می‌توانید در جمع‌‌هایی بازی کنید که افراد مسن‌تر تمایلی به بازی ندارند و جوان‌ترها اکثریت جمع را تشکیل می‌دهند. شرکت کنندگان را به سه گروه خانم‌ها، آقایان و کودکان تقسیم‌کنید. تعداد افراد گروه‌ها اهمیتی ندارد.
به هر گروه یک پرتقال بدهید. نفر اول دستش را مشت می‌کند و پرتقال را داخل گودی آرنجش قرار می‌دهد؛ یا به عبارتی با استفاده از ساعد و بازوی خمیده، پرتقال را نگه می‌دارد. هر شرکت کننده وظیفه دارد پرتقال را بدون افتادن به نفر بعدی تحویل دهد. چالش این بازی در آن است که هیچ کس مجاز نیست از انگشتانش استفاده کند و پرتقال‌ها باید فقط با استفاده از ساعد و بازو از شخصی به شخص بعدی منتقل شوند. پرتقال از دست هر دو نفری که بیفتد، آنها از بازی حذف می‌شوند و برنده هر گروه کسی است که در نهایت بعد از حذف کلیه رقبا پرتقال به دست باقی بماند.
بازی و پانتومیم
اگر تعدادتان زیاد باشد و موضوعات جالبی را برای بازی کردن انتخاب کنید، دیگر دلتان نمی‌خواهد این بازی تمام شود. برای شروع این بازی ابتدا باید به دو گروه تقسیم شوید و در هر گروه که هستید با مشورت با اعضای دیگر، موضوعی را انتخاب می‌کنید. سپس یک نفر از گروه مقابل را انتخاب کرده و موضوع انتخابی را به او می‌گویید. او هم باید تلاش کند تا در مدت زمان یک دقیقه آن موضوع را با ادا و اشاره، به گروه خود بفهماند. در صورتی که گروهی نتواند جواب را حدس بزند، یک امتیاز به گروه مقابل داده می‌شود و در پایان هر گروهی بیشتر امتیاز گرفت برنده می‌شود. کمی خلاقیتتان را به کار بیندازید و موضوعاتی را انتخاب کنید که دود از کله گروه مقابل بلند شود!
بازی حدس بزن!
با چند قطعه کاغذ و خودکار و بیشتر از چند نفر به راحتی می‌توانید این بازی را انجام دهید. به این صورت که یک نفر را انتخاب می‌کنید و او را به بیرون از اتاق می‌فرستید. سپس با بقیه تصمیم می‌گیرید، نام یک شخص تخیلی یا حقیقی یا نام یک کارتون یا فیلم را انتخاب می‌کنید و آن را روی یک قطعه کاغ می‌نویسید. سپس آن بازیکنی را که برای شروع انتخاب کرده‌اید صدا می‌کنید تا بیاید و رو‌به‌رویان بنشیند و شما آن کاغذ را به پیشانی‌اش می‌چسبانید. سپس باید از او بخواهید تا نامی را که روزی کاغذ نوشته شده حدس بزند. شما می‌توانید برای جذاب‌تر شدن این بازی زمان و تعداد سوال‌ها را محدود کنید. مثلا تعداد ۳۰ سوال در ۱۵ دقیقه. شما می‌توانید برای بازیکنانی که نمی‌توانند درست حدس بزنند، مجازات تعیین کنید و به برنده‌ها پاداش دهید. هرچقدر نام‌هایی انتخاب کنید که کمتر عجیب و غریب باشند از عواقب احتمالی بعد از بازی در امان خواهید بود!
بازی و داستان‌سازی به سبک بغلی بگیر!
در داستان‌بازی هرچه تعدادتان بیشتر باشد، بازی جذاب‌تر و هیجان‌انگیز‌تری خواهید داشت. علاوه بر آن این بازی نیاز به هیچ امکاناتی ندارد و کافی‌‌ست بقیه افراد فامیل یا دوستانتان را کنار هم بنشانید و بازی را آغاز کنید.شروع این بازی به این صورت است که نفر اول جمله‌ای را می‌گوید که ظرفیت ادامه‌دار شدن را داشته باشد و نفر بعد باید جمله‌ای مرتبط با آن بگوید و این چرخه همین‌طور ادامه پیدا می‌کند.
همه جذابیت این بازی به هوشمندی بازیکنان و دقت و مهارتشان در به کار گرفتن جملاتی است که بتوانند با آن داستان را ادامه دهند به‌طوری که از نظر منطقی هم به جمله قبلی مرتبط باشد. در مواردی دیده شده که بازی داستان‌سازی تا چند ساعت ادامه پیدا کرده و داستان‌های شیرینی از دل آن درآمده است که خلق از آن در حیرانند!
بازی شاه، دزد، وزیر
این بازی را می‌توان ۴ نفره انجام داد اما اگر با تعداد بیشتری بازیکن انجام شود، بازی جذاب‌تر و حساس‌تری را شاهد خواهید بود. برای شروع این بازی باید دست به کار شوید و چند تکه کاغذ و یک خودکار لازم بردارید. روی ۴ تکه کاغذ کلمات شاه، دزد، وزیر و جلاد را بنویسی و اگر تعداد بازیکنان بیشتر بود به تعداد‌شان کلمه سرباز را روی کاغذ بنویسید. این کاغذ‌ها را تا کنید و به هم بریزید و به هرکس اجازه دهید یک کاغذ به طور تصادفی انتخاب کند. سپس بازیکنی که کاغذ شاه را برداشته، اعلام می‌کند که شاه است و دستور می‌دهد وزیر خودش را معرفی کند. بعد از اینکه وزیر خود را معرفی کرد، باید دزد را از میان بقیه بازیکنان شناسایی کند. اگر وزیر درست حدس زد و دزد را پیدا کرد، شاه به جلاد دستور می‌دهد تا دزد را تنبیه کند اما اگر حدس وزیر غلط بود، شاه به جلاد دستور می‌دهد تا وزیر را مجازات کند. مشهور‌ترین مجازات این بازی، سبیل آتشین است. البته ما پیشنهاد می‌کنیم مجازات‌ها را با لطافت بیشتری اجرا کنید تا در پایان بازی، هدف سبیل آتشین بقیه بازیکنان قرار نگیرید!
بازی هفت سنگ
افراد به دو گروه مساوی تقسیم شده و هر گروه، یکی از بازیکنان خود را به عنوان سردسته و رهبر برمی‌گزینند. یک گروه در فاصله معینی از محل هفت سنگ، که روی هم چیده شده‌اند، قرار می‌گیرند تا به نوبت با توپ تنیس سنگها را مورد هدف قرار داده و بزنند. گروه دوم هم در پشت هفت سنگ، منتظر نتیجه‌اند تا هر وقت توپ پرتاب شده توسط گروه اول به هفت سنگ برخورد نکرد، فورا جای‌شان را با آن گروه عوض کنند. ولی اگر برخورد کرد و آرایش آنها را برهم زد، توپ را بردارند و با پاسکاری و هدف گیری سعی کنند نفرات گروه اول را با توپ بزنند که اگر اصابت کند، از دور بازی اخراج می‌شود. همچنین نفرات گروه اول در هر فرصتی که به دست آورند به سراغ سنگها می‌روند تا آنها را روی هم بچینند و یک امتیاز بگیرند و مشخص است که برای انجام چنین کاری، یکی از دوستان بایستی خود را به خطر انداخته و یارش را در مقابل ضربات توپ پوشش دهد و چنانچه اگر باز هم مورد ضرب توپ قرار گرفت و از بازی اخراج شد، دیگری کار را به اتمام می‌رساند ولی اگر دیگر بازیکنی نمانده باشد، بازی تمام و در دور بعدی جای و نقش گروه‌ها عوض می‌شود. در پایان، گروهی که زودتر ۷ امتیاز کسب نماید برنده است.
بازی وسطی
این بازی که از محبوب ترین بازی‌های زمان مدرسه بود هم برای گذراندن زمان به پرهیجان‌ترین شکل ممکن توصیه می‌شود، باید افراد به دو گروه مساوی تقسیم می‌شوند و به قید قرعه یا شیر و خط، یکی از گروه‌ها در وسط محوطه بازی می‌ماند و گروه دیگر، در دو قسمت، به طرفین عرضی محوطه بازی روانه می‌شوند. بازی با پرتاب توپ به وسیله یکی از بازیکنان گروه کناری آغاز می‌شود. گروه کناری سعی بر این دارد که با نشانه رفتن و زدن افراد گروه وسطی باعث سوختن و اخراج آنها بشوند. تلاش گروه داخلی هم بر این است که با حرکات سریع از اصابت توپ در امان بمانند و چنانچه اگر یار سوخته داشته باشند با ایثار و گرفتن توپ در فضا، که یک امتیاز محسوب می‌شود، او را به بازی برگردانند.
حال، شاید به این مرحله از بازی رسیده باشیم که تنها یک نفر از گروه وسطی، در داخل میدان بازی باشد که اگر تا ۱۰ شماره پرتاب نتوانند او را هدف گیری بکنند و بزنند، تمامی یاران سوخته گروهش را احیا کرده، و همگی در وسط میدان باقی مانده و بازی را ادامه خواهند داد. گاه با در نظر گرفتن موقعیت وسطی‌ها، به جای نشانه‌گیری و زدن حریف وسطی، توپ را برای فریب و شیرینکاری هم که شده به دوستان مقابل پاسکاری می‌کنند تا آنها حسابشان را برسند. اما مقررات بازی:
- اگر تمامی بازیکنان وسطی در محدوده میدان باشند، هر توپ گرفته شده به عنوان یک امتیاز ذخیره ضد اخراجی محسوب می‌شود و اخراجی و اخراج‌ها را به تأخیر می‌اندازد.
- گرفتن توپ پس از برخورد با زمین موجب سوختن بازیکن وسط است.
