مغز انسان چیزی کمتر از رایانه نیست. تمام افکار و خاطرات در مغز ما سیم‌کشی شده‌اند و هر بار که مورد مشابهی با خاطرات خود را می‌بینیم، جرقه‌ای در ذهنمان زده می‌شود؛ بنابراین امروز که به تکاپو افتاده‌اید با مکانیسم کار مغز برای بازیابی اطلاعات آشنا شوید، بدانید هرچه بیشتر درباره حافظه خود اطلاعات کسب کنید، آسان‌تر می‌توانید قدرت ذهنتان را تقویت کنید. در ادامه با طرز کار مغز و چگونگی جاودانه شدن خاطرات آشنا خواهید شد.
متخصصان مغز و اعصاب بر این باورند حافظه در چندین ناحیه از مغز قرار گرفته است و شبکه پیچیده‌ای را تشکیل می‌دهد که هر رشته از آن، نماد خاطرات گوناگون ماست و تقابل این گره‌ها خاطرات جامعی از یک رویداد یا فرد را خلق می‌کند. زمانی که فرد قصد دارد چیزی را به یاد بیاورد، ابتدا باید یک سیگنال شنیداری، حسی یا بینایی را دریافت کند. این سیگنال در بخش‌های مختلف قشر مغز رخنه می‌کند و در حافظه ذخیره می‌شود؛ مثلا برای پختن یک کیک ساده نواحی گوناگون مغز فعال می‌شود؛ درحالی‌که آماده‌سازی مواد اولیه به یک ناحیه دیگر از مغز مربوط می‌شود و عطر، حس و شکل کیک در قسمت دیگری ذخیره شده است و در ضمن آن احساس قلبی که هنگام پخت کیک دارید، از بخش دیگری از مغز سرچشمه می‌گیرد و درنهایت همگی یک خاطره کامل و کدگذاری شده را در مغز شما شکل می‌دهند. ازاین‌رو، زمانی که به پختن کیک فکر می‌کنید، یادآوری این خاطره تمامی الگوهای عصبی مربوطه در مغز را فعال می‌کند و کد این خاطره در مغزتان رمزگشایی می‌شود.
حافظه بلندمدت
حافظه بلندمدت به شما این امکان را می‌دهد که اطلاعات بسیار قدیمی را از گذشته به خاطر بیاورید. به عقیده متخصصان، حتی زمانی که فراموشی‌های روزمره موجب ایجاد اختلال در توانایی مغز برای یادآوری خاطرات می‌شوند، حافظه بلندمدت به هیچ عنوان تحلیل نمی‌رود و قادر است حجم نامحدودی از اطلاعات را در خود ذخیره کرده و آن را تا ابد حفظ کند. چهره‌ها، عطرها و … از جمله خاطراتی هستند که تا آخر عمر در مغز باقی می‌مانند؛ چرا که وقتی چیزی را می‌آموزید یا درک می‌کنید، شبکه‌های عصبی متشکل از نورون‌های فراوان که در مغز با یکدیگر ارتباط دارند، تقویت می‌شوند و پروتئینی تولید می‌کنند که مدارهای عصبی را استحکام می‌بخشد. به‌مرورزمان، وقتی مغز چیزی را مکرراً می‌آموزد، کارایی این شبکه‌ها افزایش می‌یابد و با هر منظره، صدا یا حسی که قشر مغز را درگیر کند، آن خاطره خاص یادآوری می‌شود. روی هم رفته می‌توان گفت ا گر مغزتان متوجه شود که اطلاعات خاصی ارزش به خاطر سپردن را دارد، فرایند عصبی فوق فعال شده و ارتباطات قوی‌تر می‌شود.
حافظه کوتاه‌مدت
حافظه بلندمدت فرایندهای پیچیده‌ای دارد، اما درک عملکرد حافظه کوتاه‌مدت نسبتاً ساده است؛ چون تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد. بااین‌وجود ا گر اطلاعات موجود در حافظه کوتاه‌مدت به منطقه‌ای از مغز برسد که در آنجا همراه با اطلاعات پیچیده‌تر دیگر پردازش شود، یا برای همیشه از ذهنتان پا ک خواهد شد و یا در حافظه بلندمدت ذخیره می‌شود. حافظه کوتاه‌مدت به دو دسته حافظه کوتاه‌مدت منظم و حافظه کوتاه‌مدت فعال تقسیم می‌شود و شیوه پردازش اطلاعات در آنها متفاوت است. ا گر اطلاعات دریافتی اهمیتی نداشته باشند، مدتزمان کوتاهی در مغز باقی می‌مانند و وارد فاز پردازش پیچیده مغز نمی‌شوند. اما حافظه کوتاه‌مدت فعال با تکرار اطلاعات می‌تواند آنها را برای مدتزمان طولانی حفظ کند. ا گر آهنگی را تنها یک‌بار بشنوید، محال است ترانه آن را یاد بگیرید، اما ا گر چندین بار به آن گوش کنید، متن ترانه وارد قشر [فرونتال] مغزتان شده و برای ورود به حافظه بلندمدت پردازش می‌شود؛ درحالی‌که حافظه بلندمدت با ثبات و دگرگونی دائمی شبکه‌های عصبی گسترده در مغز حفظ می‌شود، حافظه کوتاه‌مدت را الگوهای کوتاهی از ارتباطات عصبی در نواحی [فرونتال]، [پری فرونتال] و [پاریتال] مغز حمایت می‌کنند. شبکه مغزی انسان چیزی کمتر از تار عنکبوت نیست. بسیاری از قسمت‌های مغز به شما کمک می‌کنند واقعیت‌ها، رویدادها، مهارت‌ها، کارها، مفاهیم و تجارب خود را به کمک فرایند پردازش و چگونگی شکل‌گیری شبکه‌های عصبی به یاد بیاورید. همچنین این شبکه‌ها به حفظ اطلاعات و شکل‌گیری حافظه‌ای که تا آخر عمر با شما می‌ماند نیز کمک می‌کنند.
این مطلب اولین بار در دو هفته نامه موفقیت به قلم مهری سیمایی منتشر شده است.
