همان‌طور که انتخاب آخرین مدل عینک‌های آفتابی می‌تواند سرگرمی دل‌چسبی باشد، ولی بدانید که عینک‌های آفتابی تنها چیزی بیشتر از یک مد گرایی ساده هستند. در واقع، لازم است از این عینک‌ها هر روز استفاده کنید. چرا؟ شما در دوره جوانی بیشتر از افراد مسن‌تر در خارج از خانه هستید. پس بیشتر هم در مقابل اشعه فرابنفش نور خورشید قرار می‌گیرید. همه ما به خوبی می دانیم که قرا گرفتن زیاد در معرض نور خورشید، سبب آفتاب سوختگی می‌شود. حتی بودن زیاد در مقابل آفتاب سبب مشکلات چشمی جدی می‌شود که تا سنین بالاتر خود را نشان نمی‌دهند
زیان‌های نور خورشید
مطالعات زیادی نشان داده‌اند که اشعه فرابنفش سبب کاتاراکت می‌شود. در مطالعه‌ای بر روی ۸۳۸ ماهیگیر، محققین نتیجه گیری کردند که افرادی که عادت به استفاده از عینک آفتابی و کلاه لبه دار نداشتند، سه برابر بیشتر دچار کاتاراکت شدند. اشعه UV نور خورشید سبب آسیب قرنیه هم می‌شود. حتی پلک شما نیز به علت وجود بافت‌های ظریفی که در پوست اطراف پلک وجود دارد بیشتر از پوست مناطق دیگر بدن مستعد ابتلا به سرطان‌های پوستی ناشی از اشعه فرابنفش هستند. بعضی محققین معتقدند که اشعه فرابنفش استعداد بیشتر ابتلا به ناخنک را نیز سبب می‌شود که به صورت بافت فیبروتیکی از ملتحمه روی قرنیه رشد می‌کند و گاه به علت آستیگماتیسمی که ایجاد می‌کند به کاهش دید بیمار می‌انجامد. بعضی محققین نیز به امواج قابل دیدن با طول موج کوتاه (که بنام نور آبی نیز شناخته می‌شود) به عنوان بخش دیگری از نور آفتاب توجه نموده‌اند. نور آبی شبیه نور فرابنفش بوده و انرژی کمتری دارد. تماس طولانی مدت با نور آبی می‌تواند به آسیب نقطه مرکزی شبکیه انسان یا همان دژنراسیون ماکولا بیانجامد که در واقع شایع‌ترین علت کاهش دید افراد بالای ۵۵ سال در امریکاست. موقعیت‌هایی هستند که چشمان شما را به مقدار بیشتری در معرض شعاع‌های فرابنفش قرار می‌دهد. مثلاً در تابستان و به ویژه در ساعات میانی روز که تابش آفتاب شدیدتر است چشمان شما به محافظت بیشتری نیاز دارد.
همین طور مواقعی که تعطیلات را در سواحل دریا و یا مناطق کوهستانی به سر می‌برید لازم است مراقبت بیشتری در مقابل نور آفتاب به عمل آورید. نور فرابنفش هر قدر به خط استوا نزدیکتر و هرقدر در ارتفاعات بالاتری باشید شدیدتر است. لامپ‌های برنزه کننده نیز پوست و چشم را در مقابل دوزهای بالای تشعشعات فرابنفش قرار می‌دهند. هنگام استفاده از این لامپ‌ها حتماً از عینک‌های محافظی ویژه که در سالن‌های آرایش وجود دارد استفاده کنید. عینک‌های آفتابی معمولی نمی‌توانند محافظت خوبی در مقابل نور شدید و شعاع‌های چند جهتی فرابنفش این لامپ‌ها ایجاد کنند. همین طور مراقب شعاع‌های فرابنفش که از سطوح انعکاسی برمی گردند نیز باشید. به عنوان مثال سطح آب به طور قابل ملاحظه‌ای این شعاع‌ها را به چشم شما می‌رساند و از این رو به هنگام قایق سواری و یا کنار ساحل از عینک‌های مناسب استفاده کنید. سطوح دیگری مانند برف، شن، سطوح سیمانی، سطوح جاده و شیشه نیز مقادیر فراوانی از شعاع‌های فرابنفش را برمی گرداند. در نهایت، داروهای زیادی هستند که شما را به نور خورشید حساس‌تر می‌کنند. مثال‌هایی از این داروها آنتی‌بیوتیک ها، آنتی‌هیستامین، داروهای سولفا، بعضی داروهای ضد افسردگی و قرص‌های جلوگیری از بارداری.
آیا در هوای ابری نیز به عینک آفتابی نیاز دارید؟
اگر عینکی هستم چه کنم؟ و یا اگر از کنتاکت لنزهای بلوک کننده UV استفاده می‌کنم باز هم به عینک آفتابی احتیاج دارم؟ بله، شعاع‌های UV در زمستان خفیف‌ترند، ولی هنوز هم می‌توانند مضر باشند. همین طور در هوای ابری: شعاع‌های UV از ورای ابرها نیز عبور نموده و از این رو عینک‌های محافظ حتی در روزهای ابری و بارانی هم لازم خواهند بود. اگر شما از عینک‌های شماره دار معمولی استفاده می‌کنید بهتر است یک عینک آفتابی هم داشته باشید و یا حداقل شیشه عینک خود را فتو کرومیک کنید. اگر از کنتاکت لنز استفاده می‌کنید، می‌توانید از عینک آفتابی بدون شماره همراه با کنتاکت لنز استفاده نمایید. علاوه بر بلوک کردن شعاع‌های UV، عینک‌های آفتابی مانع برخورد باد به چشمان شما و مانع از خشکی بیش از حد چشم شما در حضور کنتاکت لنز شده و از رسیدن گرد و غبار و ذرات مضر موجود در هوا جلوگیری می‌کنند. حتی اگر کنتاکت لنزهای شما بلوک کنند ه شعاع‌های UV هم باشند، لازم است که همه چشمتان و نه فقط بخشی از قرنیه را که زیر کنتاکت لنز قرار می‌گیرد از نور آفتاب حفاظت کنید. برای این منظور استفاده از عینک آفتابی را به شما توصیه می‌کنم.
شیشه‌های ضد آفتاب
برای حفاظت مناسب پوست و چشمتان در مقابل آفتاب، از عینک‌های آفتابی که صد در صد شعاع‌های UV آفتاب را بلوک می‌کنند استفاده نمایید. خوشبختانه، میزان محافظت از از UV ربطی به گرانی عینک نداشته و بسیاری از عینک‌های ارزان هم از چنین قابلیتی برخوردارند. قابلیت حفاظت از UVمعمولاً به رنگ عدسی هم بستگی نداشته و در انتخاب رنگ عدسی به نوعی آزادی عمل دارید. عدسی‌های خاکستری معمول‌ترین عدسی‌ها هستند. این شیشه‌ها معمولاً طبیعی‌ترین رنگ را ایجاد کرده و باعث به هم ریختن درک نور طبیعی نمی‌شوند. عدسی‌های قهوه‌ای نیز انتخاب‌های خوبی بوده، رنگ را تغییر جزئی می‌دهند، ولی به این علت که باعث بهبود کنتراست می‌شوند، انتخاب‌هایی عالی برای رانندگی یا فعالیت‌های مشابهی هستند که نیاز به دیدی دقیق دارد. علاوه بر رنگ خاکستری و قهوه‌ای، زنگ‌های متعدد دیگری مثل سبز، آبی، کهربایی، و صورتی هم در بازار موجودند.
اما توجه داشته باشید بعضی از این رنگ‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای روی درک شما از رنگ تأثیر داشته، و حتی ممکن است در تشخیص علایم ترافیکی شما را دچار مشکل کنند (به عنوان مثال، در تشخیص نور سبز چراغ قرمز) میزان تیرگی شیشه نکته مهم دیگری است که باید د ر نظر داشته باشید. در نور شدید، روزهای آفتابی و روی آب، ممکن است به یک لنز خیلی تیره نیاز داشته باشید. ولی برای رانندگی که ممکن است مرتباً شرایط نوری بین آفتابی و ابری تغییر کند، تیرگی کمتر شیشه عینک انتخاب بهتر و مناسب تری خواهد بود. مانند رنگ عینک، قابلیت حفاظت از شعاع،UV به میزان تیرگی عینک نیز ارتباط ندارد. تا وقتی عینک ادعای ٪۱۰۰ حفاظت از شعاع UV را دارد، عملاً هرگونه رنگ و تیرگی دلخواه شما قابل پذیرش است. بهتر است تیرگی عینک در حدی باشد که چشم شما از پشت عینک به سختی قابل تشخیص باشد.
عدسی‌های پلاریزه، فتوکرومیک، آینه‌ای و سایه روشن
علاوه بر رنگ و تیرگی عدسی، ممکن است سلایق دیگری نیز در انتخاب عدسی تأثیر گذار باشد. اولین موضوع پلاریزه بودن یا نبودن عدسی است، که نقش اصلی آنها در کمتر کردن انعکاس نور از سطوح افقی مانند سطح آب، عدسی، و یا سطوح دیگری از این قبیل است. فراموش نکنید که برف، شن، و آب به طور قابل ملاحظه‌ای نور آفتاب را از سطح خود منعکس می‌کنند. عدسی‌های پلاریزه دارای فیلترهای بخصوصی هستند که مانع رسیدن نور منعکس شده از این سطوح به چشم انسان می‌شوند. عدسی‌های فتوکرومیک عدسی‌هایی هستند که در فضاهای پر نور بیرون از اتاق تیره شده و با بازگشت به داخل اتاق مجدداً به رنگ قبلی خود بر می‌گردند. این عینک‌ها صد درصد محافظت در مقابل نور UV را فراهم نموده و این امکان را فراهم می‌کنند که در محیط‌های بیرون از خانه مجبور به برداشتن عینک شماره دار خود و زدن یک عینک آفتابی و یا زدن عدسی‌های آفتابی که روی عینک معمولی شما کلیپس می‌شوند نباشید.
با این حال برای آنکه رنگ این عینک‌ها تغییر کند لازم است حتماً در معرض شعاع‌های UV قرار گیرید و از آنجایی که سایبان‌های کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، و همین طور بسیاری از ماشین‌های معمولی مانع رسیدن مقادیر زیادی از شعاع‌های UVمی‌شوند، عدسی‌های فتوکرومیک ممکن است در موقع رانندگی، روزهای آفتابی و یا شرایطی از این قبیل به اندازه کافی تیره نشوند. در این‌گونه از موارد می‌توانید با خرید عدسی‌های ضد آفتاب که بر روی عینک فتوکرومیک شما کلیپس می‌شوند، از عینک خود در نور آفتاب تند و موقع رانندگی استفاده کنید. عینک‌های آفتابی سایه روشن نوع دیگری از عینک‌های آفتابی هستند. تیرگی این عینک‌ها در تمام سطح عدسی یکسان نبوده و ممکن است از تیرگی نسبتاً شدید در بالای آن تا تیرگی مختصر در قسمت پایینی متفاوت باشد. عدسی‌هایی که قسمت پایینی آنها خیلی کم رنگ است این امکان را می‌دهند که هنگام رانندگی بتوانید قسمت‌های داشبورد را راحت‌تر ببینید.
اشکال این عینک‌ها این است که به علت کم بودن تیرگی آنها در قسمت پایین عدسی، نورهایی را که از سطح و از قسمت پایین خط نگاه ما برمی گردد به خوبی فیلتر نمی‌کنند (این اشکال بیشتر در قایق رانی، راه پیمایی در سطوح سفید و رنگ پریده ساحل‌های شنی خودنمایی می‌کند) عینک‌هایی آینه‌ای شدت نور رسیده به چشم را حتی بیشتر از عینک‌های آفتابی معمولی می‌گیرند و آنها را بازتاب می‌دهند. آینه‌ها ممکن است از نظر فردی که به عینک شما نگاه می‌کند مات و یا غیر مات باشند.
کنترل کیفیت: فریم‌ها و عدسی‌های عینک
به هنگام خرید عینک آفتابی کیفیت عدسی عینک نکته مهم دیگری است که باید در نظر داشته باشید. هیچ گونه حباب و یا موجی از ورای عدسی و یا در نور انعکاسی از سطح آن نیابد وجود داشته باشد. همین طور دقت کنید تیرگی و رنگ عدسی وضعیت یکدستی داشته باشد. برای اینکه از حداکثر محافظت از UV در مقابل چشمان و صورت خود برخوردار شوید، عینکی را انتخاب کنید که پوشش خوبی در مقابل UV داشته باشد، که در این ارتباط فریم‌هایی که چشم و صورت را بیشتر پوشانیده و عدسی‌های بزرگ‌تری داشته باشند مناسب‌ترند. بدیهی است که فیت عینک باید به نحوی باشد که به خوبی روی صورت قرار گیرد. اگر می‌بینید که عینک مرتباً روی بینی شما لیز می‌خورد از عینک ساز بخواهید که آن را روی بینی شما تنظیم نماید.
این مطلب اولین بار در ماهنامه کاوشگر منتشر شده است.
