انتشار قسمت ششم از سریال محبوب «لوکی»، رسماً پایانی بود بر فصل نخست از این سریال جنون‌آمیز، شورانگیز و لبریز از احساسات. «تام هیدلستون» باری دیگر در هیبت «خدای حیله و شیطنت» دنیای مارول خوش درخشید و شخصیتش را به مرزهای جدیدی از رشد و بلوغ رساند. همین‌طور این سریال با دنیاسازیِ حرفه‌ای‌اش هواداران را با گوشه‌های جدیدی از دنیای وسیع مارول آشنا ساخت که به احتمال بالا بخش مهمی از کتاب بعدی دنیای سینمایی مارول را تشکیل می‌دهد. با این وجود، قسمت آخر سریال بیشتر از این‌که به سؤالات بینندگان پاسخ دهد، سؤالات بیشتری برایمان ایجاد کرد که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک پاسخ‌شان را دریافت کنیم. در این مقاله، به این سؤالات خواهیم پرداخت…
۱- «پادشاه لوکی» چه شد؟
پیشتر در تیزرها و تریلرهای سریال، صحنه‌ای را دیدیم که در آن ظاهراً لوکی پادشاه آزگارد شده‌است! سؤال این است که قضیهٔ این لوکی چیست؟ اوّل این‌که آیا واریانت دیگری از لوکی است یا همان لوکی ۲۰۱۲ است که بالاخره به تاج‌وتخت رسیده (هرچند که با رشد شخصیتی‌ای که در سریال طی کرده کمی بعید است که همچنان سودای پادشاهی در سر داشته باشد)؟ دوم این‌که چرا چیزی از او در سریال ندیدیم؟ آیا باز هم با گول‌زدن و گمراه‌کردنِ مخاطب توسط مارول در تریلرها طرفیم(صحنه‌های تریلر جنگ بی‌نهایت که یادتون نرفته؟ حضور هالک در جنگ پایانی در شاتی که اصلا هیچ جایی در فیلم نداشت!!)، آیا در فصل بعدی باید منتظر این شخصیت باشیم، یا مارول به کلّی قید این صحنه و این لوکی را زده و آن را حذف کرده‌است؟
۲- «خانم دقیقه» واقعاً کیست؟
«خانم دقیقه» (Miss Minutes) در طول سریال نقشی شبیه «Mr. DNA» (از Jurassic Park) را داشت؛ یک شخصیت کارتونیِ بامزه که قرار است مباحث پیچیدهٔ سریال را به بینندگان توضیح دهد. او همچنین نقش یک دستیار هوشمند را نیز داشت که به کارمندان TVA در انجام برخی وظایف‌شان کمک می‌کرد. امّا در فینال سریال با صحنهٔ شوکه‌کننده‌ای مواجه شدیم که به کلّی دیدمان را نسبت به این شخصیت دگرگون کرد؛ یعنی جایی‌که خانم دقیقه در Citadel به لوکی و سیلوی از طرف «آن که می‌ماند» (He Who Remains) یا نسخهٔ مثبت همان «کنگ فاتح» پیشنهادی داد تا آن‌ها را به آرزوهایشان برساند. آن‌طور که به نظر می‌رسید او و این نسخه از کنگ مدّت‌هاست هم‌دیگر را می‌شناسند و خانم دقیقه به نوعی چشم و گوشِ کنگ در TVA بوده‌است. همچنین کارگردان سریال چندی پیش اظهار داشت که این شخصیت ابتدا قرار بود در Citadel با لوکی و سیلوی مبارزه کند (!) تا جلوی آن‌ها را از رسیدن به کنگ بگیرد. حالا سؤالی که برایمان ایجاد می‌شود این است که او واقعاً کیست؟ آیا به دست کنگ خلق شده و تا چه اندازه از خود قدرت و اختیار دارد؟ در آخر آیا او شخصیت خبیثی‌ست؟
۳- لوکی آخرِ سریال سر از کجا درآورد؟
آن‌طور که در انتهای قسمت ششم سریال دیدیم، لوکی پس از این‌که سعی می‌کند سیلوی را از قتل «آن که می‌ماند» بازدارد، به مکانی دیگر که به ظاهر همان TVA است فرستاده می‌شود؛ امّا در کمال تعجّب می‌بیند که هیچ‌کدام از کارکنانِ آن، از جمله موبیوس و هانتر بی-۱۵ او را به خاطر ندارند و البته به جای تندیس نگهبانان زمان، تندیس خودِ کنگ در ساختمان قرار دارد. سؤالی که پیش می‌آید این است که لوکی دقیقاً در چه زمان و مکانی گیر افتاده است؟ آیا این‌جا نسخه‌ای موازی از TVA است که به دست یکی از واریانت‌های کنگ ساخته شده و این‌بار خبری از نگهبانان زمان نیست؟ آیا مرگِ «آن که می‌ماند» و جایگزینی احتمالی یکی از نسخه‌های موازی‌اش با او به نحوی موجب تغییر واقعیت شده‌است؟ یا حتی جالب‌تر، ممکن است «قاضی رنسلِیِر» با سفر به زمانِ قبل از تشکیل TVA و تغییراتی در گذشته، سبب شده باشد برنچی جدید در زمان ایجاد شده و TVAای جدید ایجاد شده باشد؟
۴- «قاضی رنسلِیِر» کجا رفت؟
فیک و قلّابی از آب درآمدنِ نگهبانان زمان سبب شد قاضی «راوونا رنسلِیِر» دربارهٔ شکل‌گیری TVA و کسی که واقعاً پشتِ آن است کنجکاو شده و پس از خواندن فایل‌هایی که «خانم دقیقه» به دستور «آن که می‌ماند» برایش فراهم کرد، وسایلش را از TVA جمع کرده و و برود «به دنبال ارادهٔ آزاد»(اختیار). این‌طور که به نظر می‌رسد رنسلِیِر همچنان به فلسفهٔ پشتِ TVA معتقد مانده و قصد حفظ نظم در تایم‌لاین را دارد. سؤالی که پیش می‌آید این است که رنسلِیِر دقیقاً کجا رفت و هدفش چه بود؟ آیا «آن که می‌ماند» او را در راستای اهدافش به کار گرفته یا رنسلِیِر برای هدفی شخصی از TVA خارج شد؟ از آن‌جا که «راوونا رنسلِیِر» در دنیای کمیک نام جنگجویی در قرن ۴۰ است که رابطهٔ پیچیده‌ای با کنگ فاتح دارد (او گاهی معشوقهٔ کنگ بوده، گاهی متّحد او و گاهی دشمنش)، می‌توان حدس زد رنسلِیِر قرار است به نحوی به «آن که می‌ماند» (یا یکی از واریانت‌هایش) یاری برساند و شاید او مسئول تغییراتِ TVAـی که پایان سریال دیدیم است.
۵- چه بر سر «موبیوس» و «هانتر بی-۱۵»ای که می‌شناسیم آمد؟
آخرین‌بار که موبیوس و هانتر بی-۱۵ اصلی که در طول سریال با آن‌ها آشنا شده بودیم را دیدیم، می‌خواستند کارمندان دیگر TVA را از دروغ‌هایی که به خوردشان داده‌اند آگاه کنند و درِ این سازمان را تخته کنند. با فرض این‌که TVA آخرِ سریال یک نسخهٔ موازی از این سازمان باشد، سؤالی که در ذهن داریم این است که بالاخره چه بر سر این دو شخصیت آمد؟ آیا توانستند کارمندان را آگاه کنند و مهم‌تر این‌که آیا در آینده بازمی‌گردند؟
۶- قدم بعدی برای «سیلوی» چیست؟
سیلوی پس از کش و قوس‌های فراوان بالاخره توانست به هدف زندگی‌اش یعنی کشتن کسی که مسئول دزدیده‌شدن و نابود کردن محل زندگی‌اش در کودکی بوده، دست پیدا کند و با وجود هشدارهایی که «آن که می‌ماند» و لوکی به او دادند، سرانجام «آن که می‌ماند» را به قتل رساند که به قیمت یک جنگ مولتی‌ورسی دیگر تمام شد. این در حالی‌ست که او و لوکی می‌توانستند جانشینِ «آن که می‌ماند» شوند و TVA را باب میل‌شان اداره کنند و نظم تایم‌لاین را حفظ کنند. سؤالی که برایمان پیش می‌آید این است که سیلوی حالا که به هدف دیرینه‌اش دست یافته می‌خواهد چه‌کار کند؟ آیا نقشه‌اش به کشتن مسببین زندگیِ ازدست‌رفته‌اش ختم می‌شد یا او برای بعد از آن هم برنامه‌ای دارد؟ (هرچند زانوی غم بغل‌گرفتنش پس از کشتن کانگ چندان نشان‌دهندهٔ این موضوع نیست!) ممکن است سیلوی سعی کند TVA را تحت کنترل درآورد، برای معذرت‌خواهی به دنبال لوکی برود، یا بلافاصله در Citadel با یکی از واریانت‌های کانگ برخورد کند. به‌هرحال باید دید قصهٔ سیلوی به کجا کشیده می‌شود و سازندگان برای او چه برنامه‌ای دارند.
۷- چرا «سیلوی» در سن کودکی به دست TVA دستگیر شد؟
تمام واریانت‌های لوکی که در سریال دیدیم به خاطر اتفاقی مشخص («Nexus Event») به پست TVA خوردند و آوارهٔ سرزمین Void شدند؛ برای مثال لوکیِ سال ۲۰۱۲ وقتی با تسرکت از چنگ انتقام‌جویان گریخت سبب شد یک Nexus Event(رویداد نکسوسی) رقم بخورد و به دست مأموران TVA دستگیر شود. اما در اُریجین سیلوی می‌بینیم که TVA وقتی به سراغش آمد که کودک بود و مشغول بازی. این دستگیری هم باعث شد او زندگی‌اش را در حال فرار از TVA و به رؤیای انتقام از مسببین نابودشدنِ زندگی‌اش به سر ببرد. سؤالی که در ذهن‌مان شکل می‌گیرد این است که اساساً کودکِ به‌ظاهر معصوم و خوش‌قلبی که به دردکشیدنِ یک زندانی دیگر اعتراض می‌کند چه‌کار کرده که سبب تشکیل برنچ و شاخه‌ای از خط زمانی اصلی شده‌است؟ تئوری‌ای که بعضی از هواداران دارند این است که سیلوی در این تایم‌لاین از آن‌جا که از سن پائین از این‌که غول یخی‌ست و به فرزندی پذیرفته شده مطلع بوده و در محیط سالمی رشد می‌کرده، عملاً شخصیت مثبتی شده است و هیچ‌گونه انگیزه‌ای برای شرارت در آینده نداشته تا اعمالی که در تایم‌لاین مقدس ثبت شده را تکرار کند و همین هم بلای جانِ او شده‌است. شاید سریال هیچ‌گاه به این سؤال جواب ندهد؛ اما اگر تئوری مذکور درست باشد، موقعیت خوبی برای حلّاجی‌کردن بیش از پیش هویّت لوکی و مفهوم خیر و شر را در آینده ایجاد می‌کند.
۸- سرنوشت واریانت‌های «لوکی» چه می‌شود؟
در سریال به‌جز لوکی ۲۰۱۲ و سیلوی، واریانت‌های متعددی از لوکی را دیدیم: از لوکی سالخورده و کید لوکی گرفته تا لوکی تمساح و لوکی نامزد انتخابات ریاست جمهوری! تمام این لوکی‌ها در سرزمین Void به دور از چشم «اَلْیَت» (Alioth) گذر زندگی می‌کردند و همان‌طور که در قسمت پنجم دیدیم، لوکیِ سالخورده برای کمک به لوکی و سیلوی با پرت‌کردن حواس Alioth، از جان خود گذشت. همین‌طور می‌دانیم کید لوکی و لوکی تمساح هم از دست دیگر واریانت‌های خائن‌شان جان سالم به در بردند و جایی در Void به زندگی‌شان ادامه می‌دهند. سؤالی که به وجود می‌آید این است که با مرگِ «آن که می‌ماند»، چه بر سر هیولایِ مطیعش و سرزمین Void می‌آید و در نتیجه سرنوشت واریانت‌های دیگر چه خواهد بود؟ دربارهٔ کید لوکی همین‌طور این سؤال پیش می‌آید که آیا در آینده او را در گروه «انتقام‌جویان جوان» (Young Avengers) خواهیم دید؟ از آن‌جا که مارول در سریال‌هایش مشغول معرفی شخصیت‌هایی بوده که ما را به تشکیل گروه «انتقام‌جویان جوان» در آینده امیدوار می‌کند («ویکان» و «اسپید» در سریال WandaVision، «پاتریوت» در Falcon and the Winter Soldier و «کیت بیشاپ» در سریال آیندهٔ Hawkeye)، پیوستن کید لوکی به این جمع محتمل به نظر می‌آید.
۹- لوکی و کنگ در فیلم دکتراسترنج ۲ نقشی دارند؟
عنوان فیلم دکتراسترنج ۲ منحصراً راجع به مولتی‌ورس و هرج و مرج در آن است. با توجه به آزاد شدن مولتی‌ورس و خارج شدن از حالت تک خطی بودن تایم لاین مارول و هجوم آوردن نسخه‌های متعددی از کنگ فاتح و با خبر بودن لوکی از این قضیه به شدت مهم آیا شاهد بازگشت او به دنیای اصلی و خط زمانی مرجع MCU در فیلم “دکتراسترنج در مولتی‌ورس جنون” خواهیم بود؟ آیا بالاخره تیم‌آپ سه نفرهٔ اسکارلت ویچ، دکتر استرنج و لوکی را نیز در پردهٔ سینما مشاهده خواهیم کرد؟(شایعات نوید چنین اتفاقی را می‌دهند فقط باید منتظر ماند و دید!)
۱۰- کارمندان TVA کِی و چطور پایشان به این سازمان باز شد؟
در قسمت سوم سریال فاش شد که کارمندان TVA بر خلاف باوری که خودشان مبنی بر این‌که توسط نگهبانان زمان خلق شده‌اند دارند، در واقع چیزی نیستند جز انسان‌های عادّی که در برهه‌ای از زمان خودشان واریانت بودند و بعداً حافظه‌شان پاک شده و در TVA به‌کار گرفته می‌شوند. سؤالی که ذهن‌مان را مشغول می‌کند این است که بعضی از شخصیت‌های مکمل مهم داستان، از جمله موبیوس، در کدام برههٔ زمانی در تایم‌لاین مقدّس زندگی می‌کردند و چرا و چگونه موجب وقوع یک Nexus Event شده‌اند؟ برای مثال در قسمت آخر دیدیم که قاضی رنسلِیِر در واقع یک معلّم دبیرستان به نام «ربکا تورمینت» بوده که سال ۲۰۱۸ در ایالت اوهایوی آمریکا زندگی می‌کرده‌است. سؤالی که شکل می‌گیرد این است که یک معلم عادی چطور توان این را داشته که یک Nexus Event ایجاد کند و البته زندگی دیگر کارمندان پیش از ورود به TVA چطور بوده‌است؟
۱۱- اسکارلت ویچ در کجای داستان قرار می‌گیرد؟
از مدت‌ها قبل ما می‌دانستیم که «واندا مکسیموف» در فیلم “دکتر استرنج در مولتی‌ورس جنون” حضور پیدا خواهد کرد و حتی ادعا شد سریال «وانداویژن» پیش زمینهٔ مسقیمی برای آن خواهد بود. اما با پایان سریال چیز زیادی از ارتباط آن با دکتر استرنج عایدمان نشد و صرفا کتاب «دارک‌هولد» پل ارتباطی مستقیمی با آن می‌توانست داشته باشد. به هر حال با توجه به تبلیغات مابین وانداویژن متوجه شدیم که اعمال و رفتار واندا ارتباط مستقیمی با «واقعهٔ نکسوسی» دارد. ضمن این‌که می‌دانیم خود «واندا» یک موجود «نکسوسی» منحصر بفرد است. حال با در نظر گرفتن این نکته و ارتباط مستقیم آن با فیلم “دکتر استرنج در مولتی‌ورس جنون” این ارتباط چگونه شکل می‌گیرد؟ اسکارلت ویچ قبل از وقایع سریال لوکی به قدرت‌هایش دسترسی داشت فقط با آن‌ها آشنا نبود؛ سرمنشا جنون و هرج و مرج در مولتی‌ورس دقیقا کیست؟ واندا یا سیلوی؟ آیا اصلا این دو اتفاق ربطی به یکدیگر دارند؟ باید دید در دو فیلم مورد انتظار “مردعنکبوتی راهی به خانه نیست” و “دکتراسترنج در مولتی‌ورس جنون” این دو چگونه به یکدیگر مرتبط می‌شوند!
۱۲- معیار «کنگ فاتح» برای پاک‌کردن شاخه‌های زمانی چه بود؟
متوجه شدیم که کنگ به وسیلهٔ TVA و برای جلوگیری از جنگ و هرج‌ومرج در ابعاد مولتی‌ورس، برنچ‌های زمانیِ ایجادشده را به کلّی پاک می‌کرده‌است. سؤال مهمی که این‌جا شکل می‌گیرد این است که کنگ چه معیاری برای این کار داشته‌است؟ او چطور اجازهٔ وجود یک شخصیت/رویداد را در تایم‌لاین مقدّس می‌داده و باقی را واریانت قلمداد می‌کرده‌است؟ به بیانی دیگر، تشخیص یک Nexus Event از اتفاقی عادی به چه صورت رقم می‌خورده‌است؟ این سؤال وقتی پیچیده‌تر می‌شود که می‌بینیم سفر انتقام‌جویان در طول زمان برای برگرداندن نیمی از مردم عالم و از آن عجیب‌تر ماندنِ استیو راجرز در گذشته و زندگی‌اش با پگی کارتر از نظر TVA مشکل‌ساز نبوده و در تایم‌لاین مقدّس قرار دارد. می‌توان حدس زد که کنگ که از قرن ۳۱اُم می‌آید چرخهٔ زمان را آن‌طور که در گذشتهٔ خودش اتفاق افتاده نگه می‌داشته و هرچه به جز آن را از صحنهٔ گیتی محو می‌کرده‌است. هرچند این حدس باز هم سؤالاتی ایجاد می‌کند که امیدواریم در فصل بعدی پاسخ‌شان را بگیریم.
۱۳- پس مولتی‌ورسی که قبل از سریال لوکی با آن آشنا شده بودیم، چه شد؟
در سال ۲۰۱۶ و پس از اکران فیلم “دکتر استرنج” بود که با مولتی‌ورس یا همان چند جهانی خودمان آشنا شدیم. به طوری که تعریف مارول استودیوز از جادو به کلی با چیزی که سابقا پنداشته می‌شد تغییر یافت. (به صورت مفصل در مقاله‌ای جداگانه به این موضوع خواهیم پرداخت) و ما می‌دانیم که بدون وجود مولتی‌ورس هیچ‌گونه جادویی معنا ندارد! حتی حضور شخصیت بزرگی مثل «دورمامو» با این مهم توجیه پذیر شده بود. با این اوصاف ما مطمئنیم که قبل از اتفاقات فینال فصل اول سریال لوکی همچنان مولتی‌ورسی وجود داشته پس سوالی که در این بین به وجود می‌آید آن است که خط زمانی مقدس قبل از وقایع سریال لوکی چگونه یکپارچگی خودش را ثابت می‌کند؟آیا با وجود جادوگران مارول و البته استیو راجرزی که خط زمانی جدیدی برای زندگی با پگی ایجاد کرد چنین اتفاقی امکان پذیر است؟ حتی پیشتر از این در سریال ماموران شیلد نیز شاهد مولتی‌ورس بودیم، توجیه وجود چنین اتفاقاتی چگونه می‌تواند باشد؟
۱۴- تشکیل مولتی‌ورس چه معنایی برای آیندهٔ دنیای سینمایی مارول دارد؟
با مرگ «آن که می‌ماند» تایم‌لاین مقدّس بی‌حفاظت مانده و با تشکیل برنچ‌های جدید، رسماً مولتی‌ورس در دنیای سینمایی مارول شکل گرفت. می‌دانیم که کنگ فاتح را دوباره در فیلم Ant-Man and the Wasp: Quantumania خواهیم دید و به احتمال زیاد از ارتباط قلمروی کوانتومی و مولتی‌ورس پرده برداشته خواهد شد. همچنین می‌توان مطمئن بود که فیلم Doctor Strange: in the Multiverse of Madness بیشتر در مفهوم و قوانین مولتی‌ورس در MCU عمیق خواهد شد و بعید است که مولتی‌ورس، درست مثل سفر در زمان، به شکل رایج و کلیشه‌ای نمایش داده شود. معرّفی مولتی‌ورس در MCU جدا از داستان‌های جدید و بکری که می‌تواند در بستر خود شکل بدهد (برای مثال حالا راه برای اقتباس Secret Wars بیش از هر وقت دیگر هموار شده‌است)، می‌تواند بالاخره اتّحاد و یکپارچگی بین فیلم و سریال‌هایی که بر اساس کمیک‌های مارول ساخته شده‌اند را برقرار کند و همهٔ آنان را در یک دنیای واحد گرد هم آورد! حضور اسپایدرمنِ توبی مگوایر و اندرو گارفیلد در فیلم Spider-Man: No Way Home، حضور شخصیت‌های سریال‌های مارول-نتفلیکس در عناوین آینده (مثل سریال Hawkeye یا She-Hulk) و حتی استفاده از بعضی متریال‌های فیلم‌های X-Men که فاکس ساخته، همه و همه می‌توانند با وجود مولتی‌ورس به وقوع بپیوندند. سؤالی که وجود دارد این است که سران MCU تا چه حد تمایل دارند در این مفهوم عمیق شوند و از آن استفاده کنند…
۱۵- آیا لوکی واقعاً تغییر کرده‌است؟
و امّا مهم‌ترین سؤالِ سریال که شاید هیچ‌وقت به‌طور مستقیم پاسخش را نگیریم. سریال لوکی در کنار تمام دنیاسازی و زمینه‌چینیِ خوبش برای آینده، به نحو احسن به حلّاجی شخصیتِ لوکی پرداخت و به مخاطبان دیدِ تازه‌ای از خدای شیطنت مارول داد و همین‌طور در مسیر داستان، شخصیت او را به رشد و بلوغ رساند. مقایسهٔ لوکیِ مغرور و لجبازِ ابتدای سریال که رؤیای کنترل TVA را در سر دارد با لوکیِ درهم‌شکسته و زخم‌خوردهٔ پایان سریال که شاید برای اوّلین‌بار در عمرش شخص دیگری برایش بیشتر از خود و اهدافش اولویت پیدا کرده بود، به خوبی گویای این موضوع است. سؤالی که در ذهن داریم این است که آیا خیانتِ سیلوی در حق لوکی، او را به راه‌وروشِ پیشین‌اش بازمی‌گرداند یا تغییری که در او به‌وجود آمده دائمی‌ست؟ یک قدم که عقب‌تر برویم، باید از خود بپرسیم که آیا لوکی واقعاً تغییر کرده یا اصلاً توانایی تغییرکردن را دارد؟ یا ذات و سرشت او این‌گونه ایجاب می‌کند که او هرگز نتواند به‌طور دائمی دست از حقّه‌بازی و خباثت بردارد؟ آیا لوکی، تا لحظهٔ مرگ محکوم است به شرارت و تنهایی، یا می‌تواند این طالع نحس را تغییر دهد…؟
