از کلیبر تا قلعه
قلعه بابک در فاصله یک ساعت و نیمه از اهر و سه ساعته از تبریز قرار دارد،. اما نزدیک‌ترین شهر به آن کلیبر است، بروید تبریز و از آنجا راهی کلیبر شوید. از جاده کلیبر تا قلعه بابک حدود سه کیلومتر فاصله است. کلیبر شهری است سرسبز، در دامنه کوه و کنار جنگل. از کلیبر که بروید به جاده‌ای می‌رسید که به جاده قلعه بابک معروف است این جاده آسفالت است. وسط راه یک جاده خاکی است برای طبیعت گردانی که می‌خواهند کل مسیر را پیاده تا قلعه بروند. اما همان راه آسفالت را با ماشین هم می‌توانید بروید تا جایی که جاده خاکی و جاده آسفالته یکی می‌شوند و چه بخواهید و چه نخواهید باید بقیه راه را پیاده بروید. در صورتی که باتوم همراهتان باشد کارتان راحت‌تر است. در مسیرتان محلی‌ها نوشابه و آب خنک می‌فروشند و آن‌قدر پیاده می‌روید تا به جایی برسید که به چشمه معروف است. البته چشمه‌ای در کار نیست و تنها آب باریکی وجود دارد که می‌توان در کنارش قدری استراحت کرد.
پیاده روی تا قلعه بابک
از اینجا به بعد مسیر اصلی شروع می‌شود. چند وقتی است که در این قسمت پله‌های سیمانی ساخته‌اند و این باعث شده هر کسی با هر توان جسمانی‌ای بتواند به دیدن قلعه برود. بعد به کافه‌ای می‌رسید که نیمکت و سایه‌بان رو به منظره فوق‌العاده‌ای دارد و نوشیدنی خنک و چای می‌فروشد. بعد از کافه، آخرین پله‌ها را هم می‌روید تا به پای قلعه برسید.
بابک خرمدین
قلعه یا دژ بابک، به قلعه جمهور و بذ هم معروف است. این قلعه اسمش را از بابک خرمدین گرفته است. شخصیت بابک برای آنهایی که تاریخ می‌خوانند جذاب و قابل احترام است و هر ساله در سالروز تولدش که ۱۵ تیر ماه است دوستدارانش پای قلعه مراسم بزرگداشت می‌گیرند. بابک خرمدین، متولد آذربایجان بوده و در دوره جوانی به خرمدینان ملحق می‌شود. خرمدینان در شهرهای مختلف پراکنده بودند و پیش از بابک هم علیه دولت عباسی شورش کرده بودند. این دژ تاریخی روی کوهی در ارتفاع ۲۳۰۰ متری ساخته شده. دره‌هایی هم که دور دژ هستند حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر عمق دارند.
چرا این منطقه را ببینیم؟
این قلعه در دوره ساسانی ساخته شده و همچنان پا برجاست و ما می‌توانیم ببینمش. هم طبیعت گردی و پیاده روی می‌کنیم، هم آثار تاریخی این منطقه را می‌بینیم. در این محدوده سفال‌هایی پیدا شده که به قرن ۷ هجری تعلق دارند. سکه مسی هم در اینجا پیدا کرده‌اند. قلعه بابک در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
اگر سفرتان را از تبریز یا اهر آغاز کنید، می‌توانید جاهای دیدنی تبریز را هم ببینید و در بازار قدیمی اهر هم گشتی بزنید. اینجا، جایی است که جنگل ارسباران از آن شروع می‌شود. در راه رفت یا برگشت گرسنه که شدید، غذا را در کلبیر بخورید. همچنین می‌توانید شب را در کلیبر یا خانه‌های این شهر کوچک بمانید و صبح زود راهی قلعه شوید.
منظره اطراف قلعه
از کلیبر که به سمت قلعه راه بیفتید، عشایر شاهسون و چادرهایشان هم در مسیرتان است. به بالای قلعه که برسید منظره بی نظیری به اطراف انتظارتان را می‌کشد. پوشش گیاهی مسیر خیلی قشنگ است و به پایین که نگاه کنید، چشم‌انداز جنگل ارسباران زیر پایتان گسترده شده.
معماری قلعه
از قلعه بابک چیز زیادی باقی نمانده است و جاذبه بیشتر ابهت قلعه و مسیر پیج در پیچ رسیدن به آن است. بخشی را از آن را بازسازی کرده‌اند و بخشی دست نخورده باقی مانده است. در دو طرف دروازه دو برج ساخته شده که زمانی جایگاه دژبان بوده. در چهار طرف قلعه هم چهار برج دیده بانی ساخته بودند، برج‌هایی به شکل نیمه استوانه. دژ بابک تنها یک راه ورودی دارد که البته برای دژی با این ویژگی‌ها طبیعی است که باید راه دسترسی محدودی داشته باشد. از دروازه که رد شوید، باید از دالانی باریک بگذرید که یک طرف آن دره است. بنای دژ دو طبقه بوده که در بعضی جاها سه طبقه شده. پله‌هایی که به طبقه سوم می‌رسیدند، حالا از بین رفته‌اند.
دور تالار اصلی، هفت اتاق قرار گرفته که به تالار مرکزی قلعه راه دارند. در بخش شرقی علاوه بر اتاق‌ها، آب انبارها هستند. بیشتر بخش غربی حالا ویران شده، اما به نظر می‌رسد در این بخش که ارتفاع بیشتری داشته، سربازان نگهبانی می‌دادند و همه چیز را زیر نظر داشتند. دژ بابک در طول سالیان گذشته، بارها مرمت شده، ولی بازسازی کامل آن با توجه به مکان جغرافیایی و شرایطی که دارد ساده نیست.
جاذبه‌های نزدیک
منطقه گردشگری آینالو در بکرترین جاهای جنگل ارسباران و فاصله یک ساعته از قلعه بابک قرار دارد. آینالو کوهستانی است و جنگل سبز و پردرخت دارد. در این جنگل مارال و آهوی وحشی زندگی می‌کند. عمارت آینالو که یادگار معماری دوره‌ی قاجار است، بسیار دیدنی است و روی کوه بنا شده. از راه قلعه بابک که بگذرید، با پشت سر گذاشتن روستاهای شجاع آباد، هجران دوست، آغویه و علی آباد به دره مکیدی می‌رسید. این پارک جنگلی پر است از درختان میوه و پرنده. در این منطقه استراحتگاه‌هایی هم وجود دارد.
بهترین فصل سفر
با توجه به اینکه قلعه بابک در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، بهترین زمان بازدید از آن فصل گرماست، اما نه خیلی گرم چون مسیر پیاده روی زیادی دارد و پیاده روی در گرما هم کاری است بسیار طاقت فرسا. از فروردین تا اوایل خرداد و همچنین از شهریور تا مهر بهترین زمان سفر است.
کجا اقامت کنیم؟
می‌توانید پیش از سفر به قلعه بابک در کلیبر اتاق رزرو کنید. هتل آپارتمان آنزا ۳ ستاره است و قیمت آن از ۱۵۷ هزار تومان برای اتاق دو تخته آغاز می‌شود. البته این هتل اقامتگاه‌هایی با ظرفیت گوناگون دارد که به درد سفرهای گروهی هم می‌خورد. برای مثال سوئیت دو خوابه شش تخته آن ۴۸۶ هزار تومان است.
مسیر دسترسی
در کلیبر از هر کس بپرسید، مسیر قلعه بابک را می‌داند و به شما نشان می‌دهد. هشت کیلومتر از کلیبر تا جایی که پاترول‌ها آماده‌ی جابجایی مسافر هستند، فاصله است. ۴۰ دقیقه با پاترول سفر می‌کنید تا به ایستگاه اوبا برسید. اوبا محل زندگی عشایر چلبیانلو است. در راه برگشت می‌توانید از آنها صنایع دستی و دوغ بخرید. از اینجا راهپیمایی و کوهنوردی آغاز می‌شود. ۲۰۰ متر مانده به قلعه مسیر بسیار باریک می‌شود. تعجبی هم ندارد، قرار نبوده کسی به راحتی قلعه را فتح کند. مسیر بعدی، گذرگاه هتل بابک است که بعد از روستای شجاع آباد قرار دارد. در این مسیر بیشتر از هزار پله سنگی وجود دارد. مسیر سخت‌تر اما زیباتری هم وجود دارد. مسیر از کمپ قلعه درسی که در جنگل قرار دارد، شروع می‌شود. در این راه لازم است راهنمای محلی داشته باشید. به ویژه اگر جنگل را مه بگیرد، امکان گم شدن وجود دارد.
این مطلب اولین بار در ماهنامه جاده های سبز منتشر شده است.
