در سال ۴۷۹ پیش از میلاد، زمانی که سربازان ایرانی شهر یونانی پوتیدایا را محاصره کردند، جزر و مد خیلی بیش از معمول عقب نشست، و راه حمله مناسبی را فرآهم آورد. اما این روی آوردن اقبال نبود. پیش از آنکه انها نیمی از راه را طی کنند، آب با موجی بلندتر از آنچه تا آن زمان کسی دیده بود بازگشت، و مهاجمان را غرق کرد. پوتیدایایی‌ها باور داشتند که خشم پوسایدون آنها را نجات داده بود. اما چیزی که واقعا باعث نجات آنها شد پدیده‌ای بود که عده خیلی بیشتری را نابود کرده است: یک سونامی. هرچند سونامی‌ها معمولا به عنوان امواج جزر و مدی شناخته می‌شوند، آنها در واقع به خاطر چیزی غیر از جزر و مد ناشی از نیروی گرانش ماه و خورشید هستند.
از بسیاری جهات، سونامی‌ها تنها نمونه بزرگتری از امواج معمولی هستند. آنها هم یک قله و یک فرورفتگی دارند، و بدون جابجایی آب، از جابجایی انرژی از طریق آب به وجود می‌آیند. تفاوت در منشا انرژی است. در امواج اقیانوسی معمولی این انرژی به دلیل باد است. و به این دلیل که تنها سطح با آن درگیر است، اندازه و سرعت امواج محدود هستند. اما سونامی‌ها از انرژی که منشا آن زیر آب است نشات می‌گیرند، از یک فوران آتشفشانی، یا جابجایی صفحات زیر دریا، یا آنچه بیشتر شایع است، زلزله‌ای در کف اقیانوس که به دلیل لغزش صفحه‌های تکتونیکی زمین و آزاد شدن میزان عظیمی انرژی در آب به وجود می‌آیند. این انرژی تا سطح را طی می‌کند، و آب را تا ارتفاعی بالاتر از سطح دریا جابجا می‌کند، اما گرانش آن را به پایین می‌کشد، که باعث به وجود آمدن موجی افقی رو به بیرون می‌شود.
بنابراین، سونامی متولد می‌شود، و با سرعتی بیش از ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند. وقتی که فاصله از ساحل زیاد است، سونامی حتی به سختی قابل تشخیص است چون در طول همه عمق آب حرکت می‌کند. اما وقتی که به آب‌های کم عمق می‌رسد، چیزی به نام کم عمق شدن موج اتفاق می‌افتد. چون آب کمتری برای گذشتن از آن وجود دارد، این میزان هنوز عطیم انرژی فشرده می‌شود. سرعت موج کاهش می‌یابد، در حالی که ارتفاع آن بیش از ۳۰ متر بالا می‌رود. نام ژاپنی سونامی به معنی «موج بندرگاه،» به این حقیقت اشاره دارد که این موج تنها در نزدیکی ساحل ظاهر می‌شود. اگر ابتدا فرورفتگی یک موج سونامی به ساحل برسد، پیش از آن که موج از راه برسد آب بیش از معمول عقب نشینی می‌کند، که می‌تواند گمراه کننده و خطرناک باشد. سونامی تنها افراد نزدیک ساحل را غرق نمی‌کند، بلکه تا یک و نیم کیلومتر یا بیشتر از ساحل ساختمان‌ها و درخت‌ها را از بین می‌برد، مخصوصا در مناطق پست. و اگر این هم کافی نبود، پس از آنکه آب پس می‌نشیند، تمام آوار تازه به وجود آمده و هرچیز و هرکس، که به اندازه کافی بداقبال باشد که در مسیر آن گرفتار شده باشد را با خود می‌کشد.
سونامی اقیانوس هند در سال ۲۰۰۴ یکی از مرگبارترین فجایع طبیعی در طول تاریخ بود، و بیش از ۲۰۰٫۰۰۰ نفر را در جنوب آسیا از بین برد. خوب ما چگونه می‌توانیم از خود در برابر این نیروی مخرب طبیعی محافظت کنیم؟ مردم در بعضی نقاط برای متوقف کردن سونامی اقدام به ساخت دیوارهای دریایی، سیل بند، و کانال‌هایی برای انتقال آب کرده‌اند. اما این‌ها همیشه موثر نیستند. در سال ۲۰۱۱ سونامی دیوار موج بند محافظ نیروگاه فوکوشیمای ژاپن را تخریب کرد، و موجب یک فاجعه هسته‌ای علاوه بر از بین رفتن ۱۸٫۰۰۰ نفر شد.
بسیاری از دانشمندان و سیاست گذاران در حال تمرکز بر تشخیص زود هنگام، و ثبت تغییرات فشار زیر آب و فعالیت‌های زمین لرزه‌ای، و به وجود آوردن شبکه ارتباطی بین المللی برای پخش کردن اخطار به موقع هستند. وقتی که طبیعت بیش از آنکه بتوان آن را متوقف کرد قدرت داشته باشد، بهترین کار از سر راه آن کنار رفتن است.
