محققان در اوایل سال ۲۰۱۳ اقدام به انتشار نتایج حاصل از مطالعاتی کردند که بعد از انجام سیتی اسکن روی ۱۴۷ جسد مومیایی شده، از نقاط مختلف جهان مانند مصر باستان، پرو، جنوب غربی آمریکا و بعضی مناطق دیگر به دست آورده بودند. علائم بیماری تصلب شرائین (بیماری بسیار خطرناک سخت شدن دیوار رگ‌ها که میتواند منجر به بروز حمله قلبی شود) در ۳۴ درصد اجساد مومیایی دیده شده است. این علائم در تمامی گروهها و اجساد مومیایی شده از نقاط کاملاً مختلف و در بین ۳۰ الی ۵۰ درصد نمونه‌های بالغ به چشم می‌خورد. گستردگی این کشفیات میتواند این توضیح را در پی داشته باشد که بیماری تصلب شرائین که امروز در افراد بروز می‌کند ارتباط چندانی با نحوه و مدل زندگی مدرن امروزی (که بعضاً ممکن است ناشی از پرخوری باشد) نداشته و بیشتر مرتبط با مسائل و فاکتورهای ژنتیکی است. ممکن است روزی فرا رسد که تشخیص ژنهای حامل این بیماری بتواند منجر به تولید داروهایی برای درمان قلب شود.
دو ابزار تشخیص در علم پزشکی عبارتند از DNA که میتواند عفونت‌های میکروبی را مشخص کرده و سیتی اسکن که قادر است وجود بیماریهای میکروبی قدیمی عامل مرگ را تشخیص دهد. در حال حاضر آنها علائم مختلفی را از سرطان پروستات تا مالاریا در اجساد مومیایی مختلف از سراسر جهان پیدا کردهاند. بیماری سل یا توبرکلوسیس که به TB نیز معروف است، همه ساله بیش از یک میلیون و چهارصد هزار نفر را در جهان از بین می‌برد. محققین با استفاده از ابزارهای پزشکی که نام آنها آمد و به‌خصوص سیتی اسکن‌های پیشرفته و مطالعه روی مومیایی‌ها، در پی آن هستند که تشخیص دهند بیماری سل در چه شرایطی به وجود می‌آید و پیشرفت می‌کند و چگونه می‌توان آن را معالجه کرده یا از آن پیشگیری کرد.
یکی از انسان‌شناس‌ها در دانشگاه «جورج میسون» ادعا کرده برخلاف آنچه که کارشناسان فکر می‌کنند، این اروپائیان بودند که خطرناک‌ترین گونه بیماری سل را به آمریکا آوردند. اطلاعات اولیه به دست آمده از DNA توسط این متخصص بیولوژی، حاکی از آن است که اهالی پرو تا قرن دهم میلادی (یعنی قبل از آنکه تبدیل به مستعمره اسپانیا شوند) توسط باکتری‌های بسیار ضعیفتری از توبرکولوز به بیماری سل خفیف دچار می‌شدند و بسیاری از تحقیقات و مطالعات نشان می‌دهد که در مومیایی‌های به‌دست آمده از منطقه آمریکای مرکزی قبل و بعد از حضور اروپائیان به ندرت علائم و نشانه‌های بیماری سل دیده می‌شود.
یک بیولوژیست فرضیه‌ای را مطرح کرده و آن اینکه سل خفیف و گسترش آن، در مجاورت فلز آهن روی می‌داده است. اگر چنین چیزی واقعیت داشته باشد، میتواند منجر به تولید داروهای جدیدی شود. سایر دانشمندان در حال مطالعه با استفاده از دستگاه تشخیص تسلسل DNA برای تحقیق روی بیماری Chagas هستند (بیماری گرمسیری ناشی از یک تک یاخته) که باعث می‌شود قلب از کار بیفتد و یا ارگانهای سیستم هاضمه به شدت متورم شوند. این انگل سالیانه ده میلیون نفر را در جهان مبتلا می‌کند که اغلب در آمریکای لاتین بوده و به نظر می‌رسد در حال گسترش است. در سال ۲۰۰۸ محققانی از ریودوژانیروی برزیل گزارش کردند که در جسم مومیایی یک جسد ۵۶۰ ساله از برزیل بیماری التهاب شدید روده بزرگ را دیده و به یک کشف بسیار مهم دست پیدا کردهاند. قبل از آن انگل T.cruzi در نمونه استخوان به دست آمده از ۴۵۰۰ الی ۷ هزار سال پیش دیده شده بود. محققان با مقایسه DNAنمونه‌های مختلف این انگل، احتمالاً موفق خواهند شد نحوه رشد و انتشار آن را دریابند و شاید روزی فرا رسد که بتوانند به معالجه آن بپردازند.
آسیب شناسان باستانی، یعنی دانشمندانی که روی اجساد مومیایی تحقیق می‌کنند، از ابزار پزشکی دیگری به نام MRI استفاده گسترده‌ای کردهاند، چرا که چنین دستگاهی میتواند با استفاده از آب، وجود سیگنالها را تشخیص دهد. اجساد مومیایی خشک برای چنین روشی مناسب نیستند، اما اصلاحات زیادی که اخیراً در دستگاه‌های MRI بهوجود آمده، ممکن است امکان تصویربرداری از بافتهای نرم، مانند زبان را میسر کند. علاوه بر اینکه برخلاف سیتی اسکن که دستگاهی پرتونگار بوده و دارای اشعه است، MRI و استفاده از آن هیچگونه خطری برای آسیب رساندن به DNA جسد مومیایی ندارد.
این مطلب اولین بار در ماهنامه نوآور به قلم کیوان بنی هاشمی منتشر شده است.
