مراقبت کامل از بیمار و کنترل دیابت تنها روش درمانی فعلی برای دیابت است. پیروی از رژیم غذایی صحیح، ورزش منظم، مثبت‌گرایی، داشتن زندگی بدون عجله و اعتقاد راسخ به خداوند از مراتب مراقبت صحیح محسوب می‌شوند. حرکت‌های هماهنگ در یوگا با آساناها، پرانایاها و مدیتیشن راه خوبی برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی است. اخیرامتخصصین، یوگا را به عنوان درمان جایگزین برای بیماری دیابت مطرح کرده‌اند. یوگا با کمک به افزایش قدرت سیستم ایمنی، بهبود گردش خون و جریان انرژی حیاتی یا پرانا در ارگان‌های داخلی بدن، به فرد دیابتی کمک می‌کند. از سوی دیگر با کمک یوگا می‌توان از ترشح هورمون‌های استرس که بر اثر تغذیۀ ناصحیح، شیوۀ زندگی پر فشار فعلی و نحوۀ تفکر منفی‌گرایانه افزایش می‌یابد، جلوگیری کنیم. یوگا سبب افزایش جذب گلوکز اضافۀ خون توسط ماهیچه‌ها می‌شود و بنابراین در کاهش قند خون مؤثر است. همچنین انجام حرکات یوگا سبب بهبود عملکرد غدد پانکراس و کبد که در تنظیم مقدار قند خون موثرند، می‌شود. انجام آساناها به بازسازی و تولید مجدد سلول‌های پانکراس کمک می‌کنند و از این طریق سبب افزایش ترشح انسولین می‌گردند.
انجام آساناها در کنار حرکت‌های ریلکسیشن نقش مهمی در سلامت و عملکرد اندام‌های داخلی بدن دارند. یوگا با اینکه یک ورزش تلقی می‌گردد اما به‌نوعی با روح و روان انسان هم ارتباط دارد و فرد را با روح خویش آشنا می‌کند. در کلام مربیان یوگا و مدیتیشن، نگرش مثبتی به زندگی وجود دارد. همین نگرش مثبت باعث اشاعۀ سلامت و انرژی مثبت در افراد می‌شود. درک عمیق از یوگا باعث رشد باطنی فرد شده و فرد به درون خود بیشتر توجه می‌کند. همین موضوع سبب تغییر محور زندگی به سمت تعادل و ثبات درونی می‌شود. هنگامی‌که آرامش، وجود فرد را در برگیرد، فعالیت تمام اجزاء بدن هماهنگ شده و فرد علائم سلامتی را در خود احساس می‌کند. نتایج انجام آساناها زمانی بهتر هویدا می‌شود که بدون اجبار مربی و به‌صورت نرم و آسان انجام شود. به قول دیپاک چوپرا سرشناس یوگا:
- گیاه برای سبز شدن نمی‌جنگد، فقط سبز می‌شود.
- ماهی برای شنا کردن تقلا نمی‌کند، فقط شنا می‌کند.
- گل برای روئیدن تقلا نمی‌کند، شکفته می‌شود.
- پرنده برای پرواز کردن تقلا نمی‌کند، به‌سادگی پرواز می‌کند.
حالت طبیعی در تمرینات یوگا باعث ایجاد آرامش ذهنی فرد می‌شود. آساناها با یک موسیقی زمینه سبب آرامش فرد شده و باعث می‌شوند حرکات به‌صورت آگاهانه انجام شود. این حرکات توسط فرد تا آستانۀ انعطاف پذیری‌اش انجام می‌گیرد. انجام حرکت با فشار و درد هرگز توصیه نمی‌شود.
آساناهایی برای دیابت
پاسچیمو آسانا ( حالت کشیده)
این نوع آسانا به حالت نشسته انجام می‌شود و به آن «خم به جلوی نشسته» میگویند. این نوع آسانا برای افراد دیابتی بسیار مفید است. در این حالت عملکرد ارگان‌های داخلی نظیر ریه، پانکراس و کلیه تحریک و تقویت می‌شود.
- روی مت یوگا بنشینید و پاها را کاملاً کشیده رو به جلو قرار دهید.
- سر را خم کنید طوری که با زانوهایتان تماس یابد و کاملاً هوا را از سینۀ خود خارج کنید.
- انگشتان پاها را با دست بگیرید و در این حالت به اندازۀ چند بار تنفس ثابت بمانید و در حالی که به حالت اصلی بر می‌گردید نفس را به داخل ریه‌ها بکشید.
- این آسانا را ۲ تا ۳ مرتبه تکرار کنید.
مایوراسانا (حالت طاووس)
این آسانا سبب تنظیم ارگان‌های داخلی نظیر جگر، پانکراس و کلیه می‌شود و به بهبود اختلالات معده و هضم کمک می‌کند. مراحل:
- روی شکم دراز بکشید.
- با کمک کف دستان خود بروی زمین، بقیۀ بدن را از سطح زمین بلند کنید و بدن را به‌صورت موازی با زمین نگه دارید.
توجه: این آسانا برای مبتدیان ممکن است کمی دشوار باشد اما با راهنمایی مربی یوگا و تمرین مرتب برایتان آسان شده و قابل انجام است.
شالابه آسانا (ملخ)
این آسانا به معالجۀ اسیدیتی کمک کرده و همچنین برای بر طرف کردن فشارهای عصبی و سوء هاضمه مؤثر می‌باشد.
- روی مت یوگا به روی شکم دراز بکشید.
- چانۀ خود را روی زمین، دستانتان را دو طرف بدن قرار دهید و پاشنۀ پا و انگشتان پا را به هم بچسبانید.
- نفس کشیده و هر دو پا را به سمت بالا بکشید. زمانی که پاها را به سمت بالا می‌کشید، فشار روی دست شما وارد شود.
- این حالت را برای چند ثانیه حفظ کنید و مجددا به حالت عادی برگردید.
- به حالت استراحت برگردید و فشار وارد شده به ماهیچه‌های پشت خود را احساس کنید.
توجه: برای حرکت‌های نشستۀ یوگا، همیشه از مت استفاده کنید.
تنفس‌های یوگایی برای افراد دیابتی
زندگی یعنی انرژی یا پرانا که مرتباً با ریتم خاصی به بدن انسان فرستاده می‌شود. این انرژی حیاتی است که باعث ضربان قلب می‌شود و انرژی سیستم‌ها و اندام‌های مختلف بدن ما را تأمین می‌کند. این پراناها از طریق پرانایاما (تنفس) می‌تواند قابل کنترل شود. نیروی حیاتی و جریان زندگی در بدن ما می‌تواند توسط پرانایاما کنترل گردد. این جریان انرژی به بدن ما کمک می‌کند بیماری‌ها و سموم را از بدن خارج نماییم.
باهیا پرانامایا
- چهارزانو بر زمین بنشینید.
- سوراخ راست بینی را با دست بگیرید ۳ شماره بشمارید و از سوراخ چپ بینی هوا را به داخل شش‌ها بکشید.
- بلافاصله هوا را از سوراخ راست بیرون دهید و تا ۶ بشمارید.
- سپس با شمارش تا عدد،۱۲ سعی کنید نفس نکشید.
- این پرانامایا را با همین ترتیب از سوراخ راست بینی تکرار کنید.
این مطلب اولین بار در مجله دانش یوگا منتشر شده است.
