قطعا شما هم شنیده‌اید که خواب برای سلامت انسان و رشد ضروری است. نوزادان و کودکان نوپا بیش از نیمی از روز را در خواب هستند؛ و در حالی که بسیاری از بزرگسالان در حال تلاش برای کنار آمدن با مقدار خواب کمتری هستند، اکثر افراد بین هفت تا هشت ساعت خواب هر شب نیاز دارند تا عملکرد و احساس بهتری داشته باشند.
گرچه شکی در ضروری بودن خواب نیست، اما هنوز چیزهای بسیاری در مورد آن وجود دارد که متخصصین خواب را با خود درگیر کرده است. دکتر لیلا خیراندیش گوزل، محقق خواب و پروفسور اطفال در دانشکده پزشکی دانشگاه میزوری می‌گوید: «علی‌رغم سال‌ها تحقیقات و مطالعات علمی، هنوز نمی‌دانیم که چرا به خواب نیاز داریم و همینطور دلیل خواب دیدن را نیز نمی‌دانیم.»
آنچه که متخصصین می‌دانند این است که خواب به شکل شگفت‌آوری، زمانی فعال و بارور برای مغز است. به نظر می‌رسد که خواب نقش اساسی در کمک به مغز در مرتب‌سازی، پردازش، ذخیره‌سازی و استفاده مناسب از چیزهایی که در زمان بیداری با آن مواجه می‌شود بازی می‌کند.
دکتر کارل بازیل، مدیر بخش خواب و بی‌هوشی در کالج جراحان و پزشکان دانشگاه کلمبیا می‌گوید: «برخی فکر می‌کنند خواب با خاموشی مغز یک اتلاف وقت است. اما اکنون می‌دانیم که فعالیت‌های بسیار متفاوتی با توجه به مرحله خواب در حال رخ دادن است.»
بر طبق صحبت‌های دکتر بازیل، تحقیقات مختلفی بیانگر این است که خواب به انسان‌ها کمک می‌کند تا خاطرات حافظه کوتاه مدت را به حافظه بلند مدت منتقل کند. همچنین خواب به مغز در غربال کردن و مرتب کردن اطلاعات غیر قابل استفاده که ارزش نگهداری ندارد نیز کمک می‌کند.
خواب در ایجاد مفهوم و دیگر ابعاد پیچیده یادگیری نیز به مغز کمک می‌کند. برای مثال، شواهد نشان می‌دهد که خواب «حافظه رابطه‌ای» را تقویت می‌کند، که این حافظه به نوعی هوش منطقی، استنتاج-محور است که به افراد در کنار هم قرار دادن چیزها برای تصمیم‌گیری کمک می‌کند.
همچنین ممکن است خواب در یادگیری محرک نیز نقشی داشته باشد. همچنین این دکتر می‌گوید که اغلب موسیقی‌دان‌ها، رقاصان و ورزشکارها، خواب خوب شب را دلیلی برای یادگیری بهتر یک مهارت جدید می‌دانند.
در حالی که مغز شما می‌تواند در برخی از این کارها در زمان بیداری فعالیت داشته باشد، ساعت‌هایی که شما صرف خوابیدن می‌کند به نظر برای این کار موثرتر و کامل‌تر می‌رسد.
خواب یک عملکرد فرگشتی است که برای سلامت و بقا ما از اهمیت بالایی برخوردار است.
دکتر خیراندیش
دکتر بازیل می‌گوید: «مغز را نمی‌توان با اطلاعات مختلف بمباران کرد و از آن انتظار پردازش در لحظه داشت. زمان بیداری روز را می‌توان مرحله جمع آوری اطلاعات در نظر گرفت، در حالی که ساعات خواب، زمانی‌ست که مغز این اطلاعات را مرتب و از آن‌ها استفاده کرده. خواب ناکافی باعث نقص در قدرت پردازش مغز می‌شود.
اما این وظایف شناختی تنها یک تصویر از بازه مسئولیت‌های چشم‌انداز خواب هستند.
دکتر خیراندیش اذعان دارد که حال و حوصله انسان توسط خواب تنظیم می‌شود، و کمبود استراحت کافی باعث کج‌خلقی، افسردگی، اضطراب و تغییرات رفتاری می‌شود. همچنین شواهدی وجود دارد که بیانگر پاکسازی ضایعات متابولیک از مغز و بدن در زمان خواب است، و حتی ارتقا بازیافت و اصلاح بافت سلولی را در پی دارد.
این عملکرد حذف ضایعات ممکن است بالاخص در زمان خطر ابتلا به بیماری بحرانی باشد. تحقیقات بر روی موش‌ها نشان داده‌اند که مایع مغزی-نخاعی که در مغز جریان دارد و پروتئین‌های انباشته شده و دیگر مواد تخریبی را پاکسازی می‌کند، تقریبا در زمان بیداری موش‌ها در جریان است. اما جریان آن در مدت زمان خواب افزایش پیدا می‌کند. انباشته شدن پروتئین یکی از نشانه‌های بیماری آلزایمر است، و بنابراین عملکرد پاکسازی پروتئین ممکن است نقشی اساسی در رشد بیماری داشته باشد.
در واقع کافی‌ست تا به دنبال تحقیقات در مورد یک وضعیت پزشکی بروید و ببینید که خواب کم باعث بدتر شدن آن می‌شود. مطالعه‌ای در دانشگاه شیکاگو پی برده است که کمبود خواب می‌تواند پاسخ سلول‌های چربی به انسولین را معیوب کند، که در طول زمان می‌تواند باعث رشد مرض چاقی، دیابت و دیگر اختلالات متابولیک شود. همچنین خواب کم و بد نشان دلیلی بر تصاعد بیماری‌های قلبی است.
می‌دانیم که خواب صحیح و سالم باعث پایین آمدن فشار خون شده و این پایین آمدن به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در آینده کمک می‌کند.
دکتر خیراندیش
اما در بسیاری از موارد، کشفیات جدید در مورد خواب، سوالات بیشتری را نسبت به پاسخ ایجاد کرده است. متخصصین خواب بطور سنتی خواب را به ۴ قسمت تقسیم کرده‌اند که شامل خواب REM و non-REM می‌شود. اما تحقیقی که امسال منتشر شد بیانگر این است که فعالیت‌های مختص خواب مغز متنوع و پویا هستند و ممکن است عینا به ده‌ها مرحله تقسیم شوند که هر یک دارای سودمندی خاص خود هستند.
ما می‌دانیم که خواب مفید است، اما پرسیدن در مورد چرایی آن، یا خوابیدن حیوانات، حشرات و کرم‌ها، به پاسخی نمی‌رسد. تنها پاسخی که برای این سوال داریم این است که خواب مهم است.
دکتر بازیل
