یکی از دغدغه‌های مادرانی که فرزند دوم خود را باردارند این است که چگونه فرزند اول را برای پذیرش نقش خواهری یا برادری آماده کنند. از نظر روان‌پزشکان ایجاد این آمادگی باید قبل از تولد نوزاد جدید شروع شود و این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که می‌تواند تأثیر به سزایی در فرزند اول داشته باشد. در صورتی که فرزند اول این آمادگی را نداشته باشد، مشکلات زیادی برای والدین پیش خواهد آمد و ممکن است تأثیر بدی روی روحیه و رفتار کودک پیش بیاید. متاسفانه این تاثیرات منفی تا سال‌های بزرگسالی ادامه خواهد یافت و گاهی می‌تواند منشأ بعضی از اختلالات رفتاری در بزرگسالی محسوب شود. کودکان برای سازگار شدن با شرایط جدید نیاز به فرصت دارند و برای آن‌ها شریک شدن با فرد دیگری در کسب توجه و محبت از سوی والدین دشوار است. رابطه کودک با والدین به دلیل ورود خواهر یا برادر جدید تغییر خواهد کرد و شاید در این هنگام کودک احساس رنجش کند. آن‌ها شاید به دلیل کم شدن توجه احساس کنند والدین دیگر آن‌ها را دوست ندارند ودراین هنگام شروع رفتارهای بچگانه چون مکیدن شست، با شیشه شیر خوردن و درخواست برای غذا در دهان گذاشتن، مشاهده می‌شود.
این رفتارها نشانگر تمایل کودک برای کسب توجه والدین است و دادن توجه اضافی در این موارد موجب تشویق رفتارهای بچگانه و تداوم آن‌ها خواهد شد. اگر رفتارهای مطلوب کودک مورد توجه و تشویق قرار نگیرد، او با انجام رفتار نامطلوب جلب توجه می‌کند و در این هنگام توجه اضافی مانند تعریف بی مورد، دلیل آوردن، جروبحث کردن و توجیه کردن موجب تکرار رفتارهای بچگانه در کودک خواهد شد. در نتیجه از توجه به رفتارهای بچگانه جدا خودداری کنید.
با کودک درباره نوزاد صحبت کنید
فرزند شما به دیدن عکس‌ها و شنیدن داستان‌های مربوط به دوران نوزادی‌اش علاقه‌مند‌است. شیرخوار دوست یا فامیلتان را به کودک نشان داده و یا درباره خانواده‌ای که منتظر نوزاد جدید هستند برای او داستان بگویید. با توجه به سن کودک درباره تولد کودک و جنسیت برای او توضیح داده و در صورتی که نمی‌دانید به کودک چه پاسخی دهید، جواب ندادن خیلی بهتر از ارائه توضیحات نادرست به کودک است.
کودک را با خود همراه کنید
اجازه دهید که کودک حرکات جنین را داخل شکمتان احساس کند. از همکاری کردن کودک در آماده کردن اتاق نوزاد تشکر کنید. با همدیگر برای نوزاد جدید هدیه بخرید. می‌توانید از طرف نوزاد جدید نیز برای کودک بزرگتر هدیه بخرید. اجازه دهید تا چند لباس یا اسباب بازی به سلیقه خود برای نوزادی که در راه راست انتخاب کند.
تغییرات را به تدریج ایجاد کنید
پیش از ورود نوزاد جدید، تغییرات لازم را انجام دهید زیرا این کار برای کودک فرصت سازگار شدن با شرایط جدید را ایجاد می‌کند. اتاق خواب کودک را جدا کنید و به جای تخت خواب بچه‌گانه از تخت خواب بزرگ استفاده کنید. به کودک نگویید علت تغییرات ورود نوزاد جدید است بلکه به او بگویید «توبزرگتر شده‌ای و باید مانند دختر و یا پسر بزرگ در اتاق خواب مخصوص خود بخوابی». از ایجاد تغییرات اساسی در بدو ورود نوزاد جدید خودداری کنید.
مراقبت از نوزاد را به کودک بیاموزید
به کودک بگویید نوزاد چه وقت به دنیا خواهد آمد و در هنگام حضور نداشتن شما در خانه چه کسی از او مراقبت خواهد کرد. هنگام خروج از خانه و رفتن به بیمارستان از کودک خداحافظی کرده واو را از برگشت دوباره‌تان مطمئن سازید. اگر در شرایط نامناسب هستید و یا کودک در خواب است، یک یادداشت برای او بنویسید.
حوادث آتی را حدس بزنید و متناسب با آن رفتار کنید
به کودکتان اجازه دهید که نوزاد جدید را ملاقات کند زیرا این امر موجب کاهش احساس نگرانی او درباره سلامت مادر خواهد شد. پیش از آمدن کودک به بیمارستان به او مدت ملاقات و زمان برگشتن به خانه را بگویید. با گرفتن یک جشن تولد کوچک ورود نوزاد جدید را جشن بگیرید. خود را برای واکنش‌های کودک آماده کرده و آن ها را بپذیرید.
کودک را در انجام فعالیت‌های مربوطه به نوزاد شرکت دهید
کودک را در فعالیت‌ها شرکت دهید تا کودک احساس طرد شدن نکند. رفتارهای مناسب کودک را تشویق کنید. برای مثال » از اینکه در عوض کردن لباس کوچولو به من کمک کردی متشکرم، تو خیلی خوب کمک می‌کنی«اگر کودک تمایل کمک کردن به شما را نداشت او را مجبور نکنید. بیشتر اسم نوزاد را بیان کنید تا کودک او را به عنوان فرد و نه یکشی یا اسباب بازی بپذیرد.
این مطلب اولین بار در نشریه مشق تندرستی به قلم روناک اسماعیل پور منتشر شده است.
