کافئین چیست؟
کافئین در اکثر گیاهان وجود دارد اما بیشترین کافئین در قهوه، چای و کاکائو وجود دارد. علاوه بر گونه طبیعی کافئین، موارد دارویی آن برای کاهش استرس و همچنین خواب در برخی از افراد استفاده می‌شود. کافئین یک ترکیب شیمیایی مشابه با نئوقفیلین است. بر اساس آخرین آماری که از مصرف کافئین به دست آمده است تقریباً روزانه ۹۰ درصد مردم از کافئین استفاده می‌کنند.
خواص کافئین در مقابل مضرات و معایب آن بی‌شمار است بنابراین نمی‌توان از خوردن آن مگر در موارد خاص چشم پوشی کرد. قهوه‌ها از نظر میزان کافئین بسیار متفاوت هستند و در مقاله مربوط به خواص قهوه در این مورد به اندازه کافی صحبت کرده‌ایم. یک فنجان قهوه می‌تواند ۷۵ تا ۲۵۰ میلی‌گرم کافئین در خود داشته باشد.
چای سبز ایرانی که بیشتر ما از آن مصرف می‌کنیم هم مقدار اندکی کافئین در خود دارد. چای سبز نیز از جمله ترکیبات دارای کافئین است. نوشابه‌های گازدار از دیگر نوشیدنی‌های دارای کافئین زیاد است. اما وجود این مقدار کافئین در زندگی انسان ضروری است؟ خواص کافئین چیست که انسان عاشق آن شده است؟
خواص کافئین چیست؟
کافئین یکی از محرک‌های سیستم عصب مرکزی است. با تحریک شدن سیستم عصب مرکزی، عملکرد قلب، مراکز فشار خون و همچنین عضلات تغییر می‌کند و بدن حالت شادابی بیشتری به خود می‌گیرد. کافئین همچنین نشان داده است که می‌تواند فشار خون را افزایش دهد و این عامل ممکن است برای کسانی که فشار خون بالایی دارند مشکل‌ساز شود.
از جمله خواص مهمی که در مورد کافئین وجود دارد، افزایش ادرار است. توصیه شده است که هم‌زمان با ورزش کردن از کافئین استفاده نکنید چرا که این دو در کنار هم باعث خواهد شد آب بدن شما بیشتر از قبل خارج شود. آنچه که خواندید بخشی از اندک خواص کافئین بود. در ادامه به بررسی خواص کافئین به صورت تخصصی خواهیم پرداخت.
خواص کافئین در کاهش وزن
آرزوی هر کسی است که غذا بخورد و لاغر شود اما آیا این امکان می‌تواند فراهم شود؟ مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف کردن کافئین قبل از غذا می‌تواند به شکل دیگری شما را لاغر کند. کافئین با تحریک کردن سیستم عصبی باعث خواهد شد تا اشتهای شما به غذا کاهش و همچنین فاصله وعده‌های غذایی شما افزایش پیدا کند. به این ترتیب بعد از مدتی متوجه خواهید شد که مقدار غذای مصرفی شما کمتر و وزنتان کاهش پیدا کرده است.
همچنین در ادامه خواص قهوه برای لاغری باید به این موضوع اشاره کنیم که کافئین باعث می‌شود سرعت متابولیسم و همچنین مقدار غذای هضم شده در بدن افزایش پیدا کند. خواص کافئین باعث شده است که از این ماده برای تولید برخی از قرص‌های لاغری استفاده شود. لذا اگر می‌خواهید لاغر شوید به شما توصیه می‌کنیم از خواص کافئین غافل نشوید.
خواص کافئین در افزایش هوشیاری
کافئین و نوشیدنی به مانند قهوه را بیشتر دانشجویان و کسانی که عاشق شب بیداری هستند مصرف می‌کنند. از جمله خواص کافئین افزایش هوشیاری و سطح بیداری افراد است. مطالعات و آمار و ارقام نشان می‌دهند که مصرف کردن ۷۵ میلی‌گرم کافئین می‌تواند فرد را به هوشیاری کامل برساند. همچنین اندازه‌گیری شده است که مصرف کردن ۱۶۰ تا ۶۰۰ گرم کافئین ادراک و همچنین سرعت ذهنی فرد در استدلال را افزایش می‌دهد.
هر چند کافئین می‌تواند هوشیاری را افزایش دهد اما مصرف بیش از حد آن ممکن است اختلال خواب و در نهایت مشکلات بزرگ‌تر نظیر کم‌خونی به دنبال داشته باشد. ما در ادامه بعد از بررسی خواص کافئین به مضرات آن نیز خواهیم پرداخت.
خواص کافئین در ورزشکاران
بیشتر ورزشکاران دوست دارند که سریع‌تر ورزش کنند و انرژی زیادی به هنگام ورزش کردن داشته باشند. عموماً به آن‌ها توصیه می‌شود که از مواد و نوشیدنی‌های کافئین دار استفاده کنند. تأثیر کافئین به قدری زیاد است که مصرف کردن بیش از اندازه آن ممکن است نشانی از دوپینگ باشد.
زمانی که ورزشکار از کافئین استفاده می‌کند، آستانه درد او افزایش پیدا می‌کند به این ترتیب او می‌تواند با استفاده از خواص کافئین در مدت زمان مشابه حرکات سریع‌تر، سنگین‌تر و همچنین شاید وزنه‌های بزرگ‌تر را جابجا کند. متأسفانه در برخی موارد مشاهده شده است که تمرکز افراد در اثر مصرف کافئین به شدت کاهش پیدا می‌کند و این می‌تواند خطرناک باشد. لذا باید در مورد خواص کافئین این نکته را در نظر داشت که اثر کوتاه مدت آن نمی‌تواند پایدار باشد.
خواص کافئین در عملکرد مغز
آدونوزین عملگرهای و گیرنده‌های مغزی شما هستند که اطلاعات و دستورهای کل بدن را انتقال می‌دهند. پلی فنول نیز یکی از مهم‌ترین انتی اکسیدان های موجود در بدن شما است که در افزایش عملکرد مغز تأثیر زیادی دارد. زمانی که کافئین مصرف می‌کنید سطح هر دو ماده در بدن شما به شدت افزایش پیدا کرده و مشاهده خواهید کرد که بدن با هوشیاری بیشتر فعالیت می‌کند.
بر اساس دستاوردهای محققان، مصرف کافئین کافی در دوران نوجوانی و جوانی می‌تواند از بروز مشکلات ذهنی نظیر فراموشی در کهن‌سالی جلوگیری کند. هر چند خواص کافئین تا امروز تنها در این موارد به صورت آزمایشگاهی اثبات شده است و نمی‌تواند به آن استناد کرد.
خواص کافئین در کاهش آلزایمر و پارکینسون
همان‌طور که مطالعه کردید مصرف کردن کافئین باعث بهبود عملکرد مغز و همچنین افزایش نشاط و شادابی افراد می‌شود. در تازه‌ترین مشاهدات علمی که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شده است، مصرف کردن کافئین و عوامل فعال در آن می‌تواند باعث تأخیر در بروز آلزایمر شود.
همچنین از دیگر خواص کافئین که باید به آن اشاره کنیم، مبارزه عوامل فعال آن با بیماری خطرناکی همانند پارکینسون است. خواص کافئین اثبات شده باشد یا نه شما می‌توانید به اندازه کافی از مواد غذایی دارای کافئین میل کنید و سالم زندگی کنید.
خواص کافئین در سلامت کبد و روده بزرگ
کافئین دارای مقادیر زیادی انتی اکسیدان به همراه عوامل مؤثر در سلامتی کبد و روده بزرگ است. مطالعاتی که روی خواص کافئین انجام شده است نشان می‌دهد بیمارانی که از نوشیدنی‌های کافئینی قبل از اندسکوپی و کلونوسکوپی استفاده کرده بودند، کولون آماده‌تری برای انجام آزمایش داشتند. علت آماده‌سازی بهتر روده توسط کافئین، تأثیر آن بر روی ترشح بهتر صفرا است.
همچنین یکی دیگر از خواص کافئین که باید به آن در این قسمت اشاره کنیم، تأثیر آن روی انتی اکسیدان کلوتاتیون است. این انتی اکسیدان به صورت مستقیم بر روی سم‌زدایی کبد فعالیت دارد و زمانی که شما از مقدار کافی کافئین استفاده می‌کنید کبد شما از سموم بیشتری پاک می‌شود.
خوشبختانه مصرف کافئین مضرات اندکی دارد و تا زمان اثبات دقیق علمی شواهد مربوط به خواص کافئین می‌توانید روزانه یک لیوان قهوه کافئین بالا برای سلامتی کبد و روده خود استفاده کنید. مطالعاتی هم وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف کردن کافئین، خطر بروز سیرزو کبدی را کاهش داده است.
خواص کافئین را می‌توان در کاهش علائم پیشرفت هپاتیت C هم دید. این مطالعات همگی شهودی هستند و اعتبار علمی فراوانی ندارند. لذا می‌توانیم فقط به صورت موردی به آن‌ها استناد کنیم.
کافئین باعث رفع خستگی، افزایش هوشیاری و میزان تمرکز خواهد شد.
خواص کافئین در کاهش انقباض پلک
انقباض پلک یا بلفارواسپاسم یکی از مهم‌ترین اختلالات چشمی است که باعث می‌شود عضلات چشم به صورت ناخواسته منقبض شوند. این اختلال که بیشتر در افراد کهن‌سال دیده می‌شود بر اساس مطالعات انجام شده با خوردن کافئین کافی می‌تواند بهبود پیدا کند. برای درمان کامل این عارضه شما نیاز به تزریق بوتاکس دارید.
بوتاکس باعث خواهد شد تا برخی از عضلات در انقباض پلک از کار بیفتند. کافئین نیز دقیقاً کاری به مانند بوتاکس انجام می‌دهد و با غیرفعال کردن ارتباط میان اعصاب، از بسته شدن پلک به صورت خودکار جلوگیری می‌کند. به این ترتیب اگر کسی از اطرافیان شما دچار این مشکل است، از ما یادی کنید و خواص کافئین از جمله بهبود انقباض پلک را به او یادآوری کنید.
خواص کافئین در بهبود حافظه
بر اساس مطالعه انجام شده بر روی ۹۵ دانش آموز جوان و سالم کشف شد که مصرف کردن ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین می‌تواند بر روی بهبود حافظه افراد مؤثر واقع شود. هرچند این مطالعات به صورت آماری هستند و اثبات شده نیستند اما مطالعات مشابه در خصوص مصرف کافئین و تأثیر آن بر روی حافظه نشان از تأثیر مثبت کافئین دارد.
مطالعه دیگری روی زمان مصرف کافئین انجام شد. بر همین اساس مشخص شد کسانی که صبح زود کافئین مصرف می‌کردند بیشتر از دیگرانی که کافئین را در ساعات پایانی روز مصرف می‌کنند از قدرت حافظه بیشتری برخوردار هستند. به این ترتیب شما می‌توانید خوردن کافئین و ترکیبات غذایی دارای کافئین را به صبح زود موکول کنید تا هم از بی‌خوابی خلاص شوید و هم در کل روز همه چیز را به خاطر بسپارید و به خاطر بیاورید.
کاهش سرطان پوست و خواص کافئین
سرطان پوست می‌تواند بر اثر عوامل گوناگونی باشد اما یکی از مهم‌ترین عوامل دخیل در بروز سرطان پوست، تأثیر آفتاب و امواج ماورا بنفش بر روی سلول‌های پوستی است. متأسفانه سلول‌های پوست در اثر برخورد این امواج دچار مشکلاتی از جمله واکنش‌های اکسیداتیو می‌شود. برای جلوگیری از واکنش اکسیداتیو لازم است که شما به اندازه کافی پوست خود را از ترکیبات انتی اکسیدانی غنی کنید.
یکی از مهم‌ترین ترکیبات انتی اکسیدانی، کافئین است. مصرف کردن کافئین باعث خواهد شد تا پوست شما در برابر تابش‌های شدید خورشید به مقدار زیادی در امان باشد. همچنین مطالعه‌ای روی افراد با خوردن روزی ۳ فنجان قهوه، نشان داد که زنان ۲۱ درصد و مردان ۱۰ درصد کمتر از دیگران احتمال ابتلا به بی‌شماری کرسینوم دارند.
اگر دوست دارید که پوست سالم داشته باشید و از زندگی خود نهایت لذت را ببرید در کار مراقبت‌های پوستی از کافئین هم استفاده کنید به این ترتیب زندگی بهتری خواهید داشت.
کاهش احتمال سرطان دهان با خواص کافئین
مطالعه‌ای برای کشف رابطه میان کافئین و احتمال کاهش سرطان دهان در یک میلیون مرد و زن انجام شد. در این مطالعه مشخص شد که مصرف کنندگان زیاد کافئین و ترکیبات مشتق شده از آن، به مقدار کمتری در معرض بروز سرطان دهان هستند. میزان قهوه‌ای که این افراد در طول روز مصرف می‌کردند، ۴ تا ۶ لیون قهوه با کافئین بالا بود. این مقدار باعث کاهش ۵۰ درصد احتمال بروز سرطان دهان شده بود.
کاهش احتمال سرطان روده با خواص کافئین
سرطان روده می‌تواند پروکسیمال، دیستال و رکتال باشد. پروکسیمال سرطان روده‌ای است که ابتدا و قسمت میانی بوده را درگیر کرده باشد. پروکسیمال ها دارای بیشتر آمار مرگ و میر و همچنین مشکلات در انسان هستند. مطالعه‌ای روی بیش از ۴۰۰ هزار نفر انجام شده که در آن رابطه میان مصرف کافئین و کاهش درصد احتمال بروز سرطان کولون از نوع پروکسیمال بررسی شد.
نتیجه جالب میان کافئین و کاهش درصد احتمال بروز سرطان خطرناک روده مشاهده شد. بر اساس یافته‌ها خوردن ۴ تا ۵ لیوان کافئین می‌تواند خطر و ریسک بروز سرطان کولون و تومور پروکسیمال را به مقدار زیادی کاهش دهد. هر چند در مطالعه‌ای که روی ۲ میلیون نفر انجام شد، نشانه دقیقی از تأثیر مصرف کافیین بر روی سرطان کولون دیده نشد.
کاهش احتمال سرطان کبد
سرطان کبد و بروز تومورهای سرطانی در کبد یکی از شایع‌ترین مشکلات به هنگام پیشرفت سرطان‌های مختلف در بدن است. کبد علاوه بر سرطان می‌تواند مشکلات دیگری به مانند هپاتیت هم داشته باشد. خوشبختانه مصرف کردن کافئین بر اساس مطالعات آماری نشان از کاهش درصد بروز مشکلات کبدی از جمله سرطان کبد دارد. خوردن دو لیوان قهوه کافئین دار می‌تواند تا ۴۳ درصد احتمال بروز سرطان کبد را کاهش دهد و این عدد می‌تواند بسیار امیدوار کننده باشد.
خواص کافئین در دفع سنگ کلیه
سنگ کلیه و دفع آن شاید دردناک‌ترین تجربه هر کسی باشد. مطالعاتی که روی بیش از دیویست هزار نفر انجام شده است نشان داد که مصرف کردن کافیین می‌تواند به مقدار زیادی تولید سنگ کلیه و همچنین دفع آن را بهبود ببخشد. به این ترتیب شما زمانی که احساس می‌کنید کلیه سنگ‌ساز دارید، لازم است که کافئین و مصرف قهوه را از حالت تفریحی به روزانه تغییر دهید. هر چند قبل از هر کاری بهتر است از پزشک در مورد آن سؤال کنید.
حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان نیاز است تا کافئین، در بدن اثر کند.
خواص کافئین در کاهش افسردگی
مطالعه‌ای بر روی بیش از سیصد نفر انجام شده است که نشان داد با مصرف کردن ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌گرم کافئین این افراد تا بعد از سه ساعت به مقدار قابل ملاحظه‌ای احساس خوشی و شادابی داشتند. این علائم نشان از کاهش افسردگی و خمودگی نیز دارد. در مطالعه بزرگ‌تر، ۴۳ هزار مرد و ۱۶۴ هزار زن، مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که افراد مصرف کننده کافئین به صورت خوراکی و اشکال دیگر، تاکنون به مقدار اندکی دست به خودکشی زده بودند. دلیل این تغییر رفتار در موارد آزمایشی را می‌تواند بهبود سطح دوپامین مغز دانست. البته مصرف کردن زیادی قهوه در مواردی مشاهده شده است که می‌تواند باعث ایجاد احساس خستگی و همچنین بی‌حالی شود.
خواص کافئین در درمان سیاهی دور چشم
سیاهی زیر چشم شما در اثر واکنش‌های رادیکالی به وجود می‌آید و می‌تواند به علت بی‌خوابی باشد. اما مسلماً راه درمان ساده‌ای دارد که از آن غافل هستید. استفاده از کافئین می‌تواند سیاهی زیر چشم را به مقدار زیادی درمان کند. کافی است که صبح روزی که دیشب کم خوابیده آید، کمی قهوه بخورید یا از کیسه چایی زیر چشم خود استفاده کنید به این ترتیب سیاهی چشم شما به مقدار زیادی رفع خواهد شد.
درمان ریزش مو با خواص کافئین
یکی از مهم‌ترین خواص کافئین که نباید آن را فراموش کنیم، توانایی آن در کاهش ریزش مو است. موهای شما کارای ریشه‌ای فولیکولی هستند که کافئین به مقدار زیادی می‌تواند آن را تقویت کند و ریزش مو را متوقف کند. به این ترتیب استفاده کردن از دانه‌های قهوه آسیاب شده در شامپو و همچنین ماسک‌های مو می‌تواند گزینه خوبی برای شادابی مو و جلوگیری از ریزش آن باشد.
خواص کافئین در کاهش درد میگرن و سردرد
خواص کافئین و آنچه که اشاره کردیم همگی به صورت آماری و تجربی است. در برخی از همین موارد گزارش شده است که خوردن ترکیبات کافئینی سردرد و میگرن را بهبود می‌بخشد. هر چند نشانه‌های متضادی هم در این مورد وجود دارد که مصرف کردن کافئین سردرد را بدتر کرده است.
اما خوردن قرص‌هایی به مانند استامینوفن و آسپرین به همراه مواد دارای کافئین بر اساس مطالعات آماری باعث شده است که قدرت و تأثیر این قرص‌ها بیشتر باشد.
خواص کافئین در کاهش قند خون
دیابت نوع دو یکی از مهم‌ترین اختلالات بدن است که امروز به آن بسیار پرداختیم. جا دارد اشاره کنیم که یکی دیگر از خواص کافئین قابلیت مبارزه آن توسط رادیکال‌های آزاد و کاهش احتمال بروز دیابت نوع دو است. فراموش نکنید که گزارش‌هایی هم وجود دارد که نشان می‌دهد کافئین می‌تواند مقاومت در برابر انسولین به وجود آورد. به این ترتیب اگر شما مشکل قند خون دارید بهتر است که با پزشک خود در مورد مصرف کافئین مشورت کنید.
خواص کافئین در بدنسازی
مسلماً این قسمت برای بدنسازها مهم‌تر از بقیه قسمت‌های مربوط به خواص کافئین است. کافئین باعث می‌شود که استقامت و همچنین انرژی ورزشکاران در بدنسازی به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا کند. همچنین مشاهده شده است که کافئین تأثیر مثبت زیادی روی افزایش جذب اکسیژن دارد. زمانی که بدن اکسیژن بیشتر دریافت می‌کند، قدرت بدنی و همچنین سوخت و ساز ماهیچه‌ها هم افزایش پیدا می‌کند و شما به هدف ایدئال خود در بدنسازی خواهید رسید.
خواص کافئین در کاهش خطرات رانندگی
مطالعه‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف کردن کافئین باعث کاهش خطای دید در افراد حین رانندگی می‌شود. این مطالعه که توسط وزارت دفاع استرالیا انجام شده است نشان داد با مصرف کردن آدامس‌های کافئین دار، تعداد تصادفات در اثر اختلال دید به شدت کاهش پیدا کرده است.
خواص کافئین در درمان آسم
بر اساس مشاهدات عملی، آسم بر اثر مصرف کافئین می‌تواند کاهش پیدا کند. مشاهدات انجام شده در امریکا نشان می‌دهد که باز شدن راه‌های هوایی و کمک به تنفس با مصرف قهوه می‌تواند بهبود پیدا کند. این دقیقاً مشابه عملکرد داروی تئوفلین است که هم اکنون هم در درمان نارسایی‌های تنفسی کاربرد دارد و از هم خانواده‌های شیمیایی کافئین محسوب می‌شود.
خواص کافئین در کاهش زنگ گوش
پرستاران بخش زنان در امریکا گزارش آماری دادند که در آن مشخص شد، مصرف کردن کافئین باعث شده بود که زنگ گوش زنان به دلایل مختلف، کاهش پیدا کرد. هنوز دلیل مشخصی برای این پیشامد وجود ندارد و می‌توان گفت که تأثیر مشابه در مورد مردان مشاهده نشده است.
هشدار مصرف کافئین
در کنار خواص کافئین، هشدارهایی هم در مورد مصرف کافئین وجود دارد که باید به آن‌ها نیز بپردازیم:
مصرف کافئین در قاعدگی
مصرف کردن کافئین باعث می‌شود که دردهای قاعدگی و پریودی شدت پیدا کند. مصرف کافئین جریان خون در عروق را تغییر می‌دهد و به این ترتیب می‌تواند باعث تأخیر در قاعدگی شود.
دوران شیردهی
مصرف هر ماده غذایی جدید در دوران بارداری نیاز به مشورت گرفتن از پزشک دارد. شواهد ناکافی در مورد سقط جنین توسط مصرف کافئین وجود دارد که باید در مورد زنان باردار آن را جدی تلقی کرد. همچنین مصرف کردن کافئین حین شیردهی می‌تواند خطرناک باشد که در همین مورد هم باید با پزشک مشورت کند.
افزایش ضربان قلب
مصرف بیش از حد کافئین، موجب افزایش هورمون آدرنالین می‌شود که افزایش آدرنالین نیز می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب شود. افزایش ضربان قلب تشدید استرس، اضطراب را به دنبال دارد.
بی‌خوابی
کافئین از جمله عوامل کاهش دهنده خواب است. توصیه شده که مواد کافئین دار را تا قبل از شام و عصر بخورید. خوردن بیش از حد کافئین عامل مهمی در بی‌خوابی است.
مقدار مصرف مجاز کافئین در روز
مصرف کافئین در میان افراد مختلف ۳۲ تا ۱۴۰۰ میلی‌گرم است. مصرف مقدار ۲۲۵ تا ۳۶۰ میلی‌گرم در روز کافئین می‌تواند باعث افزایش انرژی شود. در حالی که مصرف ۱۰۰ تا ۶۰۰ گرم باعث بهبود عملکرد مغز می‌شود. خوردن بیش از ۱ گرم کافئین خطرناک است.
منبع: جیمیتو
