اکسیژن یکی از عناصر شیمیایی در جدول تناوبی است که یک عنصر زیستی بوده و همه جا چه در زمین و چه در کل جهان هستی یافت میشود. اکسیژن در سال ۱۷۷۱ از سوی داروساز سوئدی کارل ویلهلم شیله کشف شد، ولی این کشف خیلی سریع شناخته نشد و با اکتشاف مستقل جوزف پریستلی بهطور گستردهتری شناخته شد، و از سوی آنتوان لورن لاووزیه در سال ۱۷۷۴ نامگذاری شد.
حال تصور کنید اگر اکسیژن از کره زمین محو شود نه برای همیشه، فقط برای ۵ ثانیه! آیا فقط نفسمان را حبس میکنیم؟ برای جو زمین چه اتفاقی رخ میدهد؟ برای محیط زیست چه اتفاقی رخ میدهد؟ در ادامه با ویوین و داستان دنیایی بدون اکسیژن همراه باشید.
نفس عمیقی بکشید. احساس رضایت میکنید؟ آنچه که نفس میکشید اکسیژن است که حدود ۲۱ درصد از جو را همراه با ۷۸درصد نیتروژن در برگرفته است. گرچه اکسیژن فراوانترین گاز در جو ما نیست اما مهمترین است. بدون اکسیژن، گیاهان، حیوانات، آب و خود ما انسانها در جایی که امروز هستیم نبودیم. پنج ثانیه بدون اکسیژن به نظر زمان زیادی نیست. بیشتر ما حداقل ۳۰ ثانیه بدون نفس کشیدن میتوانیم زنده بمانیم. اتفاقی که بدن هم خیلی سریع از آن مطلع نمیشود. در واقع نفس کشیدنتان بطور عادی باقی میماند اما برای هر چیز دیگری هم همینطور است؟ نه خیلی، فقط در پنج ثانیه زمین شکل کاملا متفاوتی به خود میگیرد. بدون اکسیژن، باید با سدها، مکانهای تاریخی و هر چیزی که از بتن ساخته شده خداحافظی کرد. این سازهها فورا از هم پاشیده میشود. اکسیژن به عنوان یک عاملِ نگهدارندهی ویژه برای بتن عمل میکند. بدون اکسیژن بتن فقط خاک است.
صحبت از ساختمانها شد، هر فلز خالصی میتواند به یکدیگر جوش بخورد اما با وجود لایهی ضد زنگ بر روی فلزات از جوش خوردن آنها به یکدیگر جلوگیری به عمل میآید. بنابراین بدون این لایه جوش خوردنِ آنها به هم امکان پذیر است.
اکسیژن بهعنوان اکساینده کاربرد بسیار زیادی داشته، و تنها فلوئور از آن الکترونگاتیوتر است. اکسیژن مایع، بهعنوان اکسیدکننده در نیروی حرکتی موشکها استفاده میشود. از آنجا که اکسیژن برای تنفس ضروری است در پزشکی کاربرد دارد. گاهی اوقات کسانی که کوهنوردی میکنند یا در هواپیما پرواز میکنند، مخازن اکسیژن همراه دارند (بهعنوان هوا). اکسیژن در جوشکاری و ساخت فولاد و همچنین متانول نیز کاربرد دارد.
اگر در حال استراحت در ساحل هستید انتظار آفتاب سوختگی شدید را داشته باشید. لایهی اوزون که محافظ ما در برابر اشعهی ماورابنفش خورشید است از اکسیژن درست شده. نبود اکسیژن برای زمین بینهایت خطرناک است. هیچ چیزی ما را از اشعهی ماورابنفش خورشید محافظت نمیکند. علاوه بر آفتاب سوختگی، گوش داخلی ما منفجر خواهد شد.
از دست دادن اکسیژن به معنای از دست دادن ۲۱ درصد فشار هوای اطراف است. یک تغییر در فشار هوا با این شدت معادل است با سقوط سریع به عمق ۲۰۰۰ متری از سطح دریا. گوشهای ما زمان کافی برای تطابق پیدا کردن نخواهند داشت آیا هنوز هم خوش میگذره؟ خب انتطار نداشته باشید که خیلی زیاد طول بکشه. بدون اکسیژن آتشی وجود ندارد. فرایند احتراق در وسایل نقلیه رخ نمیدهد. هر نوع از حمل و نقل که الکتریکی نیست بطور خودکار با شکست مواجه میشود. هواپیماها سقوط خواهند کرد و میلیونها خودرو درمسیرشان متوقف خواهند شد. آسمان کاملا تاریک میشود. نور خورشید قبل از اینکه به زمین برسد از طریق ذرات معلق هوا انعکاس پیدا میکند.
بدون اکسیژن در جو چیزهای کمتری برای انعکاس پیدا کردن وجود دارد و آسمان تاریک به نظر خواهد رسید و در حالی که این اتفاقها در حال رخ دادن است پوستهی زمین بطور کامل متلاشی خواهد شد. دلیل آن شکلگیری ۴۵ درصد از پوستهی زمین از اکسیژن است. پوستهی زمین به خردشدن ادامه خواهد داد تا اینکه هیچ چیزی باقی نماند. شما و هرکس دیگری بر روی سیاره را به سقوط آزاد میفرستد. جالب به نظر میرسد؟ احتمالا نه اما خوشبختانه میتوانید نفس عمیقی با ۲۱ درصد اکسیژن بکشید و بدانید که زمین بدون اکسیژن هرگز اتفاق نمیافتد.