داستانهای علمی-تخیلی برای دههها یک پدیده فرهنگی محسوب میشدند که چشمانداز زندگی ما را به روشهای گوناگونی تحت تاثیر قرار میداد. از اصطلاحات روزمره گرفته تا نحوه تفکر و نوع پوشش، رانندگی و مکان زندگی. از معماری تا رنگبندی و طرح اتاقها تا طراحی اسباب و وسایل، نشانهای از علم و تخیلست که در حال تغییر ظاهر فضای زندگی ماست.
تاثیر داستانهای علمی-تخیلی در عصر مدرن
قبل از اینکه به سراغ آینده طراحی داخلی برویم، بیایید نگاهی به تغییرات شکل گرفته از گذشته تاکنون بیندازیم و ببینیم که این گرایشهای مدرن ساده و چشم نواز در ابتدا چگونه شکل گرفتهاند.
ابتدای پیدایش
دوران کودکی و پیدایش داستانهای علمی-تخیلی را میتوان در آثار نویسندگانی همچون ژول ورن، جورج اورول و اچ پی لاوکرفت دید. محتوای آثار این نویسندگان تقریبا با محوریت زمین بوده است، گرچه گاهی ردپای بیگانگان، دنیاهای پنهان و دیگر پدیدههای فیزیکی و فضایی در آنها دیده میشد که در حال پایهریزی انقلاب علمی-تخیلی بودند.
کودکی
با ادامهی این نهضت، گروهی از نویسندگان آیندهنگر و نویسندگان ویرانشهر پا به صحنه گذاشتند. از این نویسندگان میتوان به اچ جی ولز، ری بردبری، آیزاک آسیموف و آلدوس هاکسلی اشاره کرد که همگی آنچه از نسل قبل به جا مانده بود را ادامه دادند و آثاری مانند ۱۹۸۴، من، ربات و دنیای قشنگ نو از خود برجای گذاشتند. حتی برخی از این آثار مانند حکایتهای مریخ بسیاری از مفاهیم را از این دنیا وام گرفتهاند.
بلوغ
با رشد هیجان داستانهای علمی-تخیلی، نمایشهای متفاوت بصری اینگونهی داستان به دنیای تلویزیون و سینما وارد شد. پیشتازان فضا، ترمیناتور و حتی انیمیشن The Jetsons مسیری را ادامه دادند که در نتیجهی آن باعث توسعهی بسیاری از تئوریهای مختلف علمی-تخیلی گوشه و اطراف شد. با پذیرش این ژانر داستانی و سینمایی، و شروع عصر تکنولوژی، گونهی علمی-تخیلی تاثیر فزایندهتری بر روی جامعه پیدا کرد.
بزرگسالی
پذیرش عصر مدرن و عادی شدن داستانهای علمی-تخیلی، باعث الهام گرفتن هر صنعت از دیگری شد. اقتباس از فیلم در تکنولوژی، ماشینها در پوشش و بالعکس، انعکاس دهنده سازههاییست که توسط رسانههای عصر مدرن ایجاد شدهاند.
آینده داستانهای علمی-تخیلی در طراحی داخلی
این روندها از گذشته تاکنون چه تاثیری بر خانههای ما گذاشته است؟ بیایید از کمی نزدیکتر نگاه کنیم.
بنیاد خانه
معماری با طی روند ساخت سازههایی آیندهنگر، به مقدار زیادی تحت تاثیر یک قرن نفوذ داستانهای علمی تخیلی بوده است. از یک سو، بسیاری از ساختمانها ظاهری صاف و براق به همراه خمیدگیها و پنجرههای بسیار برای خود در نظر گرفتهاند. در طرف دیگر این ظاهر «صاف و براق» نمای سایبرپانک وجود داشته است، روندی که پیدایش آن به دهه ۸۰ میلادی و فیلمهایی مانند بلیدرانر میرسد. نماهای بتنی غیرعادی و غیرمعمول با خطوطی سخت و خشن، که به آسمان سر کشیده است و کاربردپذیری را فدای جذابیت کرده است. طراحی ساختمانها در سایبرپانک یا آنچه که برخی آن را «بتن سخت» مینامند، بیانگر نفوذی سرد و محاسبهگر به روندهای طراحی مدرن ماست، حتی اگر بسیاری از این لبههای سخت در طی گذشت سالها همنشینی با طراحیهای ملایمتر، نرم شده باشند.
مینیمالیسم
مینیمالیسم یکی از بزرگترین روندهای طراحی داخلی است که بسیاری از الهامات آن از داستانهای علمی-تخیلی گرفته شده است. یکی از این نمونههای مورد استفاده سفینه فضایی اینترپرایز در پیشتازان فضا است، که در نمونههای قدیمی از کلید، دستگیره و نمایشگرها استفاده شده بود در حالی که در نسخههای جدید پنلها سادهتر، صافتر و کلیدها در صفحات لمسی مخفی قرار گرفتهاند. این جنبش شکل گرفته در راستای مینیمالیسم در بسیاری از قسمتهای سریال آینه سیاه شبکه نتفلیکس نیز دیده میشود که رنگهای سفید، مشکی و خاکستری نقش اصلی را در این پالت رنگ بازی میکنند.
مینیمالیسم به خودی خود طراحی داخلی را برای ما انجام نمیدهد، بلکه به ما کمک میکند تا با فکر بهتر و دقت بیشتری آنچه که باید برای فضای خانه در نظر بگیریم را انتخاب کنیم.
نمای درخشان و تاثیرات صنعتی
سطوح براق، درخشان و صیقلی یکی از اثرات جانبی و واضح مجموعههای علمی-تخیلی است که در دهههای اخیر بسیار مرسوم بوده. علاوه بر این مورد، از کافی شاپها گرفته تا آپارتمانها و خانهها، نمای سادهی صنعتی در حال تبدیل به یک قاعده است. نمای جلویی فروشگاههای اپل نمونهی خوبیست که نحوه نفوذ این روندها را به فضاهای فروشگاهی نشان میدهد. این روند صنعتی بازیافت شده حتی در هنر مدرن نیز خود را نشان میدهد.
فراتر از حالت فیزیکی
با خو گرفتن به مفاهیمی مانند سفرهایی فضایی همراه با محصور شدن توسط تکنولوژی بطور عام، مرزهای دنیای علمی-تخیلی فراتر از فضا رفته است. سفر در زمان، هوش مصنوعی و سناریوهای آخرالزمانی (که اغلب با تهدیدات واقعی و کنونی مثل، بلایای زیست محیطی، سلاحهای کشتار جمعی، آلودگیهای واگیردار و غیرقابل توقف در ارتباط هستند) صحنهی رسانهی مدرن را در دست گرفتهاند. از این فیلمها میتوان به مجموعه عطش مبارزه، مردگان متحرک یا اکسمشینا اشاره کرد.
گرچه تاثیر این نوع از داستانهای علمی-تخیلی بسیار کمتر محسوس است، این داستانها ادامه دهندهی تقویت سبک مینیمالیست و سادهنگرانهایست که کمتر بر روی زرق و برقها تمرکز کرده و در عوض در فضایی پاک و منظم به دنبال معنای عمیقتری از زندگی است.
آیندهای همواره در حال تکامل
از طراحی داخلی تا تحصیل و فراتر از آن، آینده چیزی بیشتر از اینهاست که باید منتظر این تغییرات باشیم. همچون چیزهای دیگر، این مورد بر فضای زندگیمان نیز صدق میکند. طراحی داخلی همواره در حال نوآوری خود است، تاثیر داستانهای علمی-تخیلی بهطور قطع به یقین، پیچیدگیهای بیشتری در آیندهی فضای زندگیمان ایجاد خواهد کرد.