سیارکی به نام فولوس از ماده سرخ رنگی پوشیده شده که ممکن است شامل همان ترکیباتی باشد که مواد زنده از آنها شکل گرفته است. سیارکها قطرهای متفاوتی بین ۹۴۰ کیلومتر (سیرس نخستین سیارک کشف شده) تا ۱۰ متر دارند. بیشتر آنها به قدری کوچکاند که به طور مستقیم قابل اندازهگیری نیستند. شکل آنها معمولاً نامنظم است. میزان درخششان به هنگام چرخش تغییر میکند. زمانی دانشمندان تصور میکردند که سیارکها باقیمانده سیارات منفجر شدهاند، چرا که آنها بسیار کوچکاند، به نحوی که اگر تمام سیارکهای شناسایی شده را با هم جمع کنیم جسمی را تشکیل میدهند که اندازه آن از قمر زمین کوچکتر است. اکنون دانشمندان بر این باورند که سیارکها قطعات قدیمی از موادی هستند که به هنگام شکلگیری منظومه خورشیدی بر جای ماندهاند و شاید هم به علت قوی بودن نیروی گرانشی مشتری هیچ گاه فرصت گرد آمدن و تشکیل سیاره را نداشتهاند.
اجسام سیارک مانند، نخستین ساختارهایی بودند که حدود ۶.۴ میلیارد سال پیش در منظومه خورشیدی شکل گرفتند. به همین دلیل سیارکها اطلاعات با ارزشی را درباره چگونگی آغاز منظومه خورشیدی ما در خود حفظ کردهاند. اخترشناسان تا مدتها درباره سیاره پنهان ماندهای بین مریخ و مشتری نظریهپردازی میکردند.
در سال ۱۷۶۶ اخترشناس آلمانی یوهان تیتوس فرمولی را برای محاسبه فاصله بین سیارهها ابداع کرد. این فرمول وجود سیارهای را بین مریخ و مشتری پیشبینی میکرد. این فرمول چندان مورد توجه قرار نگرفت، تا آنکه در سال ۱۷۷۲ اختر شناس آلمانی یوهان بده آن را از نو بیان کرد از آن پس نام تیتوس که اصل کار را انجام داده بود فراموش شد و فرمول به قانون بده شهرت یافت. در شب اول ژانویه سال ۱۸۰۱ جوزپه پیاتسی اخترشناس ایتالیایی نخستین سیارک را کشف کرد او جسمی شبیه سیاره را که در فهرست نام ستارگان نبود رصد کرد این جسم سرعتی بیشتر از سرعت مریخ و کمتر از سرعت مشتری داشت، از این رو او نتیجه گرفت آن جسم میباید بین این و دو سیاره قرار داشته باشد. او نام سرس الهه کشاورزی رومی را برای آن برگزید. بعدها مشخص شد که سرس در مکانی که با قانون بده مطابقت دارد واقع شده است. در اواسط سده نوزدهم با بهبود روش و تجهیزات تلسکوپی سیارکهای بسیاری کشف شدند. بیش از ۵۰۰۰ سیارک ردیابی و ثبت شده علاوه بر آن ۱۳۰۰۰ سیارک شناسایی شدهاند و برآورد میشود که تعداد کلیشان به یک میلیون برسد.
روشنایی حدود یکصد هزار سیارک آن قدر هست که بتوان از زمین از آنها عکسبرداری کرد تنها یکی از آنها یعنی وستا (چهارمین سیاره کشف شده) به قدری روشن است که میتوان با چشم غیر مسلح آن را دید. بیشتر سیارکها روی نوار کمربندی حد فاصل مدارهای مریخ و مشتری قرار دارند. این کمربند با فاصلههایی بنام شکاف «کرک وود» (کرک وود اخترشناس آمریکایی قرن نوزدهم) به نوارهایی کوچکتر تقسیم میشود. شکاف کرکوود فضاهایی هستند که در آنها بر اثر نیروی گرانشی مشتری هیچ جسمی نمیتواند در مدار قرار گیرد. همه سیارکها در کمربند اصلی قرار ندارند. رده دیگر این سیارکها مدارهای چندین سیاره را قطع میکند. این اجسام ممکن است نسبتاً به زمین نزدیک شوند و برخی از آنها حتی با این سیاره برخورد کنند. در سال ۱۹۰۸ سیارکی به قطر تقریبی ۱۶۰ متر وارد جو زمین شد و بر فراز سیبری مرکزی منفجر شد.
این انفجار قارچی از ابر تولید کرد، رمهای از گوزنهای شمالی را به طور کامل نابود ساخت، درختان را تا فاصله چند کیلومتری از ریشه در آورد و سوزاند و تا یکهزار کیلومتر دورتر پنجره ساختمانها را خرد کرد. برآورد میشود که سیارکهایی تا ده برابر بزرگتر از این، هر چند صد هزار سال یکبار با زمین برخورد میکنند. حدود ۶۵ میلیون سال پیش سیارکی در دماغه شمالی شبه جزیره «یوکاتان» واقع در مکزیک با زمین برخورد کرد. این سیارک که «چیک سولوب» نام گرفته است، گودالی به قطر تقریبی سیصد کیلومتر در پایین خلیج مکزیک بر جای گذاشت. برخی از دانشمندان بر این باورند که جهنم ناشی از این برخورد، صدها هزار گونه گیاهی و جانوری را سوزانده و موجب انقراض نسل دایناسورها شده است.
این مطلب اولین بار در ماهنامه اندیشمند منتشر شده است.