این ابرسیاهچاله که با نام ایاسایاساسان- ۱۴الآی (ASASSN-14li) شناخته میشود دارد با سرعت دستکم ۵۰ درصد سرعت نور میچرخد. یکی از نویسندگان این پژوهش، رون رمیلارد از امآیتی میگوید: «افق رویداد این سیاهچاله ۳۰۰ برابر بزرگتر از زمین است.»
افق رویداد (به انگلیسی: Event horizon) در نسبیت عام، منطقهای از فضازمان است که در آنجا تمام مرزهای فضا به شدت تحت تأثیر سیاهچاله است و اگر جسمی وارد این ناحیه شود، سرانجام بروی تکینگی سیاهچاله سقوط میکند. افق رویداد قسمتی از تقسیمبندی مناطق خارجی سیاهچاله هاست. اگر یک سیاهچاله حرکت مداری داشته باشد، آغاز به کشیدن فضا-زمان به دور افق رویداد میکند. این گردش فضا به دور افق رویداد را کارکُره (ergosphere) میگویند و شکل بیضوی دارد.
رمیلارد میافزاید: «با وجود چنین چرخش سریعی، یک دور چرخش این سیاهچاله حدود دو دقیقه زمان میبرد- مقایسه کنید با سرعت چرخش ۲۴ ساعتهی زمین.»
ایاسایاساسان- ۱۴الآی در قلب کهکشانی در فاصلهی ۲۹۰ میلیون سال نوری زمین لانه کرده و چیزی میان ۱ میلیون تا ۱۰ میلیون برابر خورشید جرم دارد. پس تقریبا همجرم سیاهچالهی مرکز کهکشان راه شیری است، سیاهچالهی کمان ای* که حدود ۴ میلبیون بار پرجرمتر از خورشید است (ابرسیاهچالهها میتوانند بسیار پرجرمتر بوده و گاهی تا دهها میلیارد برابر خورشید هم برسند.)
ابرسیاهچالهها بزرگترین نوع سیاهچاله در کهکشانهاست که گمان میرود در مرکز تقریباً همه کهکشانها منجمله کهکشان راه شیری نیز یافت شود که دارای جرمی معادل صدها هزار تا چندین میلیارد برابر جرم خورشید هستند. این سیاهچالهها پر جرمترین نوع سیاهچالهها هستند و گرانش بسیار زیادی دارند که در جهان بی نظیر است. همچنین تصور میرود که مرکز کهکشان انجیسی ۴۲۶۱ سیاهچالهای کلانجرم با ۴۰۰ میلیون جرم خورشید باشد. یکی از تفاوتهای اصلی این سیاهچاله چگالی کمتر آنهاست. چگالی سیاهچالهها جرم آن تقسیم بر حجم ناشی از شعاع شوارتزشیلد است. این مقدار میتواند کمتر از چگالی آب باشد.
کمان ای* (Sagittarius A*, Sgr A*) یک منبع قوی امواج رادیویی بسیار فشرده و پرجرم در مرکز کهکشان راهشیری است. تصور میرود که این جرم یک سیاهچاله ابرپرجرم باشد. از لحاظ ظاهری در مرز صورت فلکی کمان و عقرب قرار دارد.
ایاسایاساسان- ۱۴الآی در نوامبر ۲۰۱۴، زمانی یافته شد که ستارهای که بیش از اندازه به آن نزدیک شده بود را پاره پاره کرد. این رویداد چشمگیر [رویداد گسیخت کشندی-م] درخششی پدید آورد که توسط سامانهی ASASSN روی زمین دریافت شد.
در این پژوهش تازه گروهی از دانشمندان به رهبری دیراج پاشام از امآیتی پرتوی ایکسی که از ایاسایاساسان- ۱۴الآی میآمد را زیر نظر گرفتند. آنها ادههایی که به کمک چندین دستگاه، از جمله رصدخانهی پرتو ایکس چاندرا و تلسکوپ فضایی سویفت ناسا، و همچنین فضاپیمای اروپایی ایکسامام-نیوتن گرد آمده بود بررسی کردند.
این دادهها یک سوسو زدن پایدار را نشان میدادند: پرتوی ایکسی که از ایاسایاساسان- ۱۴الآی دریافت میشد هر ۱۳۱ ثانیه کاهش و افزایش مییافت. به گفتهی اعضای گروه، این سیگنال منظم به احتمال بسیار از یک تودهی به جا مانده از ستارهی مرده میآید که دارد در جایی بسیار نزدیک به افق رویداد سیاهچاله به گرد آن میچرخد.
پاشام میگوید: «این واقعیت که میتوانیم گردشِ چشمهی پرتو ایکس پیرامون سیاهچاله را ببینیم به ما امکان میدهد تا سرعت چرخش مواد در قرص را اندازه بگیریم. از این راه میتوانیم از چرخش خود ابرسیاهچاله آگاه شویم.» سرعت این چرخش شگفتانگیزست ولی بیسابقه نیست. چند ابرسیاهچالهی دیگری که تاکنون چرخششان اندازه گرفته شده نیز سرعتی در همین حدود داشتهاند، به طور کلی میان ۳۳ درصد تا ۸۴ درصد سرعت نور. یافتههای این پژوهش میتواند در بهتر شناختن چگونگی فرگشت ابرسیاهچالهها به اخترشناسان کمک کند.
پاشام میگوید این هیولاها از دو راه عمده میتوانند رشد کنند: با ادغامهایی در مقیاس کهکشانی، و یا با برافزایش پیوستهی تودههای کوچکترِ مواد پیرامونشان. چرخش آهستهتر نشانگر راه نخست -ادغامهای کهکشانی- است، زیرا این برخوردهای کترهای احتمالا نمیتوانند چرخشِ سیاهچالهی رو به رشد را در یک جهت نگه دارند. پاشام میافزاید ولی «اگر سیاهچالهای، ابرسیاهچالهای، با چرخش سریع داشته باشیم این به ما میگوید که احتمالا برافزایش پیوسته دلیل اصلی رشد آن بوده.»
در اختر فیزیک واژه برافزایش (به انگلیسی: Accretion) حداقل در مورد دو فرایند مختلف به کار رفتهاست. نخستین و معمولترین کاربرد برافزایش به فرایند رشداجسام پرجرم از طریق جذب گرانشی مادهٔ بیشتر – معمولاً گازی شکل- در یک قرص برافزایشی اشاره دارد. وجود قرصهای برافزایشی در اطراف ستارههای کوچک یا بقایای ستارهای در ستارگان دوتایی و همچنین اطراف سیاهچالههایی که در مرکز کهکشانهای مارپیچی قرار دارند، بسیار معمول است. در کنار این کاربرد، در نظریه سحابی، برافزایش به برخورد و چسبیدن الکترواستاتیک ذرات میکروسکوپی غبار و یخ سرد شده در قرصهای پیش سیارهای یا سیستمهای پیش سیارهای غولهای گازی، اشاره دارد که در نهایت منجر به پیدایش سیارههای خرد میشود که ذرات کوچک و سیارات خرد دیگر را جذب میکنند.
برگرفته از یک ستاره در هفت آسمان