وسیله‌ای که قرار است در این شماره «نگاه غیر ابزاری» درباره آن بیشتر بدانیم در هر جایی که بشود نامش را خانه گذاشت استفاده می‌شود. این وسیله اهمیت استراتژیکی برای همه اهالی خانه به ویژه خانم خانه و آشپزخانه دارد بنابراین با وجود آنکه ممکن است درباره‌اش ساده بیندیشیم اما اگر نکات مهم در انتخاب، خرید و استفاده از آن؛ یعنی سینک ظرفشویی را رعایت نکنیم، وقتی هر روز سروکارمان به آن بیفتد، متوجه اهمیتش می‌شویم.
هم صورت، هم سیرت
ما معمولاً واژه انگلیسی «سینک» را تنها برای لگن ظرفشویی آشپزخانه به کار می‌بریم ولی در انگلیسی برای روشویی هم از این لغت استفاده می‌شود. لگن یا سینک ظرفشویی از آن وسایل عمری و عصای دست است که شاید در هر خانه‌ای هرگز عوض نشود یا یک بار پیش بیاید که به دلایلی قصد تعویض آن را داشته باشیم. چون با این وسیله هر روز و به دفعات کار داریم بنابراین باید در انتخاب آن، هم از نظر ظاهر و هم جنس و مرغوبیت دقت کنیم زیرا یک سینک نامناسب نه تنها کار ما را راه نمی‌اندازد بلکه مانعی هم برای انجام امور منزل می‌شود. پس در مورد خرید این وسیله به مرغوبیت جنسی که سینک از آن ساخته شده و در نتیجه هزینه مناسب برای یک عمر توجه کنید چون اگر فلز سینکی که خریداری می‌کنید مناسب نباشد به زودی مجبور می‌شوید دوباره هزینه کنید. حتی برخی سینکهای غیراستاندارد که لبه‌های تیزی هم دارند موجب بریدگی دستها و آسیب رساندن به استفاده کنندگان می‌شوند.
اما در مورد شکل و ظاهر، بسته به اینکه سینک را برای چه فضایی می‌خواهید، آن را انتخاب کنید. این روزها طراحی‌های بسیار زیبا و در عین حال کاربردی‌ای برای سینک‌ها به بازار آمده که قدرت انتخاب شما را افزایش می‌دهد؛ از سینکهای دوقلو یا دارای محفظه‌های اضافه برای شست‌وشوی میوه و سبزی گرفته تا ایجاد تنوع در فرم و به‌کارگیری مواد غیرفلزی در ساخت.
ظریف اما مهم
برای انتخاب سینک ظرفشویی هم مانند هر وسیله دیگری نکات و راهنمایی‌هایی وجود دارد که اگر به آنها توجه کنیم، انتخاب بهینه‌تری خواهیم داشت. با وجود اینکه این روزها سینک‌هایی با جنس‌های مختلف مانند انواع چدن یا فایبرگلاس و… به بازار آمده، دست کم در بازار ایران هنوز انواع فلزی این وسیله کاربرد و طرفداران بیشتری دارد اما نکته مهم در نوع فلز، ضخامت، درخشندگی و ضدزنگ بودن آن است. بیشتر سینکهای بازار از جنس آلومینیوم، نیکل یا کروم هستند که در عین سبکی، دوام خوبی هم دارند اما فولاد ضدزنگ گزینه برتر است چون همه مزایا را با هم دارد. بنابراین برای خرید سینک به ضخامت ورقه فولاد آن دقت کنید تا به مرور زمان دچار تورفتگی یا تاب برداشتن نشود. نکته بعدی توجه به ایمنی سینک است. ممکن است بپرسید مگر سینک هم استاندارد ایمنی دارد. در پاسخ باید گفت بله! اگر با یک سینک دارای لبه‌های تیز کار کرده باشید حتماً متوجه اهمیت این شاخص می‌شوید. ناگفته پیداست که باز هم انواع فلزی ارجحیت دارد اما در نوع فلزی همان‌طور که گفتیم دقت کنید دور سینک منحنی باشد نه تیز و خوب ایمن‌سازی شده و ورق خالی به امان خود رها نشده باشد. دیگر اینکه استفاده از ورق‌های منگنز در ساخت سینک برای سلامتی ضرر دارد زیرا این فلز سمی است.
در مورد اندازه هم لزوماً یک سینک بزرگ بهتر نیست. باید ببینید استفاده شما از یک سینک چقدر است. برای مثال اگر برای خانه‌ای کوچک در شهرستان که گاهی به آن سر می‌زنید قصد خرید دارید، نوع تک لگنه کفایت می‌کند اما این روزها برای یک خانه معمولی دست کم به یک سینک دوقلو نیاز دارید. البته اگر آشپزخانه شما جا ندارد می‌توانید از انواع تک لگنه که دارای آپشنهای دیگری هستند استفاده کنید اما در هر صورت میزان گودی سینک و انحنای گوشه‌های آن مهم است. برای مثال سینک آشپزخانه من به اندازه کافی گود نیست و برای شستن برخی ظروف مثل قابلمه‌ها در آن به زحمت میافتم. برخی سینک‌ها هم جای خاصی برای گذاشتن مایع ظرفشویی یا اسکاچ و اسفنج دارند و همینطور در طراحی‌های مدرن، برخی سینک‌ها طوری ساخته شده‌اند که تخته آشپزخانه به راحتی هنگام کار روی آن قرار می‌گیرد. در ضمن در مورد خرید، حتماً اندازه کابینت زیر سینک را در نظر بگیرید تا هنگام نصب با مشکل روبه رو نشوید. همینطور از نشتی نداشتن سینک مطمئن شوید و راه خروج آب را بررسی کنید. نکته دیگر، داشتن صافی‌های خوب برای جلوگیری از رفتن آشغال‌ها به درون راه آب است. یکی دیگر از دغدغه‌ها در ارتباط با سینک، خوب تمیزشدن آن پس از شست‌وشو و نماندن لکه‌های آب بر آن است که برای مطمئن شدن در این مورد هم تنها راه، خرید جنس مرغوب و البته رعایت نکاتی در نگهداری از سینک است. در هنگام خرید به شیب درون سینک هم دقت کنید تا با مشکل باقی ماندن همیشگی مقداری آب در لگن روبه رو نشوید. برای اینکه آب، مدام از لبه سینک روی زمین نریزد هم انواعی را انتخاب کنید که اندازه لبه آن از لگن مناسب باشد. یک ویژگی دیگر سینک خوب، داشتن پدهایی زیر لگن است که مانند عایق صدا عمل می‌کند و باعث می‌شود هنگام برخورد ظروف با لگن، صدای کمتری تولید شود.
توصیه‌هایی برای نصب و نگهداری
اما برای اینکه یک سینک خوب و کارا داشته باشید، تنها انتخاب جنس مرغوب و شکل زیبا کافی نیست زیرا پای یک موضوع مهم دیگر در میان است و آن، نحوه نصب درست لگن ظرفشویی است. نکته اول در این زمینه این است که کابینت‌ها به خوبی و درست نصب شده باشند و کجی یا جای خالی و از این دست مشکلات نداشته باشند بنابراین اگر قصد نصب کابینت دارید حتماً به کابینت زیر ظرفشویی توجه ویژه داشته باشید. در این زمینه یکی از توصیه‌های دوراندیشانه این است که بین ۵ تا ۸ سانتیمتر از دو طرف فاصله در نظر بگیرید تا در زمان نصب، آزادی عمل داشته باشید. نکته بعدی این است که نصب سینک را دست آدم حرفه‌ای بدهید تا نتیجه کار، بی‌ریخت و بدشکل نباشد و مجبور نشوید تمام دور سینک را با انواع چسب‌ها و تکه‌های چوب درز بگیرید. اما برای جلوگیری از نشتی محتمل آب، زوارها را با چسب آکواریوم بپوشانید و همینطور برای انتخاب جنس اوپن آشپزخانه که دور سینک را هم می‌گیرد از مواد ضدآب استفاده کنید زیرا برخی چوب‌ها هم زود فرسوده می‌شوند و هم آشپزخانه را به دلیل رطوبت مداوم، مستعد زندگی سوسک‌های ریز می‌کنند. انتخاب سینکهای توکار کمک زیادی به جلوگیری از نشتی آب می‌کند. در مورد اتصالات زیر لگن هم کاملاً مطمئن شوید که نشتی نداشته باشند و آب به راحتی از آنها عبور کند. در هنگام نصب شیر ظرفشویی به عمق لگن دقت کنید زیرا ممکن است نوع شیری که انتخاب می‌کنید تناسبی با این عمق نداشته یا جایی که آن را نصب می‌کنید موجب ایجاد مزاحمت هنگام کار، به ویژه ظرف شستن شود. اما سینک ظرفشویی هم مانند همه وسایل خانه به نگهداری و مراقبت نیاز دارد تا بتواند کارایی بالایی داشته باشد و خیلی زود فرسوده و خراب نشود.مهم‌ترین نکته در نگهداری سینک‌ها و همینطور شیرهای آب این است که مراقب باشید به آنها خش نیفتد. نکته بعدی برای حفظ شفافیت سینک این است که مواد جرم‌گیر یا سفیدکننده را برای تمیز کردن آنها استفاده نکنید. از بهترین مواد برای شست‌وشوی سینک، جوش شیرین، سرکه و پودر ماشین لباسشویی است. از قرار دادن ظروف خیلی سنگین داخل سینک نیز خودداری کنید. مراقب باشید چربی و آشغال‌های همراه ظروف هم وارد لوله آب نشوند چون برای خودتان دردسر درست می‌شود.
این مطلب اولین بار در ماهنامه بهداشت زنان منتشر شده است.
