مشکلات پیچیده زیست محیطی که امروزه با آنها روبرو هستیم نیازمند راه حلهای خلاقانهای از جانب تمام دستاندرکاران این حوزه است. در حالی که دولتها به مذاکرات خود برای ایجاد قوانین بینالمللی برای تعریف میزان قابل قبول آلایندهها ادامه میدهند، به طور فزایندهای از شرکتها و کارخانهها درخواست میشود تا با کاهش ضایعات خود به فکر محیط زیست باشند و اشخاص هم تشویق میشود تا به صورت مستقل با بازیافت و استفاده مجدد قدمهای کوچکی برای کاهش رد پای کربن خود بردارند. معماری پایدار در سالهای اخیر، به واسطه ضروریات جدید در زمینه موضوعات محیط زیستی، بیشتر شناخته شده است، به علاوه پیشرفتهای تکنولوژیکی به معماران طیف وسیعی از تکنیکها را برای رسیدن به این مقصود عرضه کرده است و طراحان آگاهی بیشتری درباره چگونگی نقش ساختمانها در مشکلات محیطی کسب کردهاند، هر ساختمان باید به گونهای طراحی شود که استفاده از منابع جدید را به حداقل برساند و در پایان عمر مفید خود، منبعی برای ایجاد سازههای دیگر باشد. همچنین باید توجه کرد که تعداد منابع کافی برای خلق محیطهای مصنوع در جهان وجود ندارد که بتوان برای بازسازی هر نسل از ساختمانها، مقداری جدید از آنها را مورد استفاده قرار داد، این استفاده مجدد میتواند در مسیر استفاده از مصالح بازیافت شده یا فضاهای بازیافت شده شکل بگیرد.
این مقاله تلاش دارد بعضی از مسائل مربوط به انتخاب محصولات سبز، راهکارهای جدید استفاده از مصالح بازیافت شد ه و جزئیات طراحی را که به دیوارها، سقفها و لایهها مربوط است روشن کند. پانلهای تخته گچی، پانلهای سقفی صوتی، پانلها ی فیبر گچی و پانلهای سیمانی نمونههایی از مصالح بازیافت شده هستند که در این مقاله به توضیح آن میپردازیم و دو نمونه ساختمان را (ساختمان اداری در اتریش و مرکز جهانی بوم شناسی واشنگتن) را که در آنها که از مصالح سبز استفاده شده است، بررسی میکنیم و در نهایت به این نتیجه میرسیم که انتخاب محصولات سبز در یک ساختمان (همانند پانلهای معرفی شده در مقاله) و استفاده از بازیافت مصالح و تلاش در جهت کاربرد هر چه بیشتر مصالح طبیعی و محیطی، یک مؤلفه کلیدی است که به ما در شکل گیری و ایجاد معماری پایدار کمک میکند.
یکی از رویکردهایی که استفاده از آن به شکل رو به رشدی در حال افزایش است، بازیافت مجدد مصالح و استفاده از آنها در پروژههای معماری است. طیف گوناگونی از مواد بازیافت میشوند؛کانتینرهای حمل بار در معماری محیطهای مسکونی و هم برای محیطهای تجاری کاربرد دارند و استفاده از الوارهای چوبی بازیافتی، در معماری و طراحی داخلی در حال گسترش است. استفادهی کاربردی از مواد بازیافتی توسط معماران در طراحی ساختمانها نشانهای است از آگاهی از این نکته که محیط مصنوع میبایست واکنشی مناسب در برابر چالشهای تخریبهای زیست محیطی ارائه دهد.
یک نمونهی بهینه از استفادهی مجدد از کانتینرهای حمل بار در شمال شهر آمستردام صورت گرفته است. ان دی اس ام- ورف که زمانی مکان برجستهای برای صنعت کشتی سازی هلند به شمار میرفته است. با توجه به تغییر جایگاه آمستردام در اقتصاد بینالمللی و روی آوردن این شهر به روشهای مبتکرانهی تولید، ان دی اس ام- ورف نیز بازتابی از جایگاه نوین این شهر میباشد. تابستان امسال، در فستیوال آور هت آر جی از سازهای موقتی و ابتکاری استفاده شد که از یکی از اتوبوسهای دریایی مجانی که مرکز جنوبی شهر را به محلههای جالب توجه شمالی متصل میکند قابل مشاهده بود. سایر نمونههای شناخته شده از بازیابی مواد دران دی اس ام- ورف خانههای رنگارنگ دانشجویی است که از کانتینرهای حمل بار بلا استفاده ساخته شدهاند و یا یک سازهی آشیانه مانند که به یک کافهی کوچک و دنج تبدیل شده است. یکی دیگر از مصالحی که در معماری مورد بازیافت قرار میگیرند الوارهای چوبی هستند. برای هر معماری که در مناطقی با جنگلهای در معرض نابودی کار میکند استفاده از چوب یک مشکل اساسی به شمار میآید. زمانی جنگلها اولین انتخاب برای تهیهی مصالح ساختمانی به حساب میرفتند.
در جریان بازیهای المپیک زمستانی ۲۰۱۰ از الوارهای بازیافتی استفاده شد. ونکوور در مناطقی از بریتیش کلمبیا واقع شده که سرشار از منابع چوبی است. اما در سالهای اخیر چند عامل مختلف صنعت چوب بری را تحت فشار قرار داده است: هجوم سوسکهای درختی و آفات به درختان کاج و صنوبر، کاهش چشمگیر تعداد درختان قابل استفاده به دلیل آتش سوزیهای گسترده و تغییر روند تقاضا و علاقهمندی بیشتر نسبت به مصالح ساختمانی پایدارتراز جمله این عوامل بودهاند. در سال ۲۰۱۰ دو پروژهی به خصوص توجه جهان را به دلیل استفاده از الوارهای بازیافتی به خود جلب کرد. استودیوی پخش شبکهی ان بی سی توسط الوارهای بازیافت شدهی بشکههای چوبی شراب و الوارهای صنعتی بی استفادهای که در انباری در ونکوور قرار داشت، ساخته شد. در مورد سازههای دائمی تر (با عمر بیشتر) ” المپیک اووال” در ریچموند واقع در جنوب ونکوور، جلوهای اثرگذار از استفادهی مجدد از موادی که گمان میرفت کارایی و زیبایی خود را از دست دادهاند به نمایش گذاشته است. سقف آن از تختههای چندلایی از جنس چوب صنوبر ساخته شده است (درختی که آفات بیشترین ضرر را به آن وارد کردهاند) و این گونه از چیزهایی که گمان میرفت آسیب دیدهاند استفاده مجدد شده است. اووال در منطقهی ونکوور یکی از چشمگیرترین معماریهای فضاهای ورزشی را ارائه میدهد. یک شیوه متداول برای بازیافت مصالح در معماری استفاده از این مصالح در سقف و بام ساختمانها است.
با در نظر گرفتن اینکه بام ساختمانها از فضای بیرونی به خوبی دیده میشود به نظر میرسد که این فضاها مکانی بسیار مناسب برای نمایش قابلیتهای مصالح بازیافتی و راهکارهای پایداری است که معماران و مالکان این بناها به کار گرفتهاند. به تازگی در یک پروژه چنین کاری بسیار ساده و زیبا اجرا شده است. مهندس معمار وانگ شو که تا به حال جوایز متعددی را از آن خود کرده است از ِ کاشیهای یک خانه تخریب شده در ژجیانگ، بام آموزشگاه شانگ شان آکادمی هنر چین را ساخته است. نتیجه این کار سقفی است که معماری تشریفاتی بومی و سنتی این منطقه را به یک سازه مدرن و زیبا پیوند داده است. کاملاً واضح است که استفادهی مجدد از مصالح به این معنی نیست تا به سادگی و هر شیوهی ممکن این مواد را در ساختمان بگنجانیم تا صرفاً از آنها استفادهی مجدد شده باشد. بلکه این روند جایگزینی است پویا و پایدار برای مصالح جدیدی که شرکتها به تولید آنها مشغولاند، چرا که میتوان از این مصالح به گونهای استفاده کرد تا عابرین را مجذوب و شیفتهی خود بکنند. در آمریکا تعداد مؤسساتی که قصد ترویج استفادهی مجدد از مواد و مصالح را دارند رو به افزایش است، درعینحال محققان نیز پیشنهاد میکنند تا در پایان عمر یک ساختمان از مصالح به کار رفته در آن استفادهی مجدد بشود تا در کنار پیشرفت فرآیندهای ساختوساز پایدار، میراث با ارزش نیز حفظ بشوند. این فرآیند آغاز شده است؛ آیندهی معماری پایدار در استفادهی مجدد از مصالحی است که در نظر ما بی ارزش است.
استفاده از محصولات قابل بازیافت به جای مواد تک کاربرد:
برای ارائهی درصد ضایعات ساختمانی نسبت به کل مواد ارائه در اینجا تصاویری مربوط به حکومت فدرال آلمان (آلمان غربی سابق) از سال ۱۹۸۷ نشان داده شده است با فرض اینکه میزان کل ضایعات تولید شده این مواد میتوان به شکلی که در زیر ارائه میشوند دسته بندی کرد:
- زبالههای خانگی، زبالههای انسانی و ضایعات تجاری حدوداً %۱۲
- مواد زائد و ضایعات تولیدی سمی حدوداً %۵
- ضایعات تولیدی و استخراجی حدوداً %۳۵
- ضایعات و نخالههای ساختمانی حدوداً %۴۸
همانطور که مشاهده میشود ضایعات ساختمانی تقریباً ۵۰ درصد از کل مواد زائد را به خود اختصاص میدهند و اولین هدف از احیا و بازیافت این ضایعات لحاظ اقتصادی است.
با تمایز قائل شدن بین ضایعات ساختمانی (%)۱۰۰ در همان دوره میتوان به دسته بندی با درصدهای ارائه شده به شرح ذیل دست یافت:
- ضایعات حاصل از حفاری تقریباً %۷۸
- ضایعات مربوط به کارهای ضایعاتی و جاده مسافرتی تقریباً %۸
- ضایعات حاصل از تخریب % ۱۴تقریباً
دسته بندی سوم یا مواد ارائه حاصل از تخریب به همهی مواد سختی که در اثر ویران کردن ساختمانها بر جا میمانند اطلاق میشود که شامل ترکیبات کافی بسته به نوع ساختمان و روش تخریب میباشند.
از سال ۱۹۹۴ صنعت ساختمان سازی اهدافی را برای ارزیابی و استفاده مجدد از برخی مواد را به ترتیبی که در ادامه میشود مد نظر قرار داد که برخی از آنها عبارت هستند از:
- ضایعات حاصل از حفاری % ۷۰ استفاده مجدد بازیابی
- ضایعات حاصل از خیابان سازی در کارهای جادهای % ۹۰ بازیابی و استفاده مجدد
- ضایعات حاصل از تخریب ساختمانها % ۶۰ بازیابی و استفاده مجدد
- دیگر مواد زائد حاصل در محل ساختمان سازی % ۴۰ بازیابی و استفاده مجدد
را میتوان تا % ۱۰۰ رساند. بدین صورت که در بازاریابی آنچه که بر جا میماند مادهی زائد نیست بلکه مواد خام دیگری برای استفاده در سایر موارد ساختمان است برای اجتناب در فواصل طولانی برای حفر زمین در هنگامی که بررسیهای امکانپذیر بودن حفاری به لحاظ زیست محیطی انجام میشوند تعیین اینکه چه جاهایی باید مورد حفاری قرار بگیرند معقول به نظر میرسد اندازه گیریهایی جایگزینی و تعادلی احتمالی میتوانند شامل طرحهای خاکبرداری باشند حفاریهای زمین میتوانند برای مصارفی همچون کشاورزی و زراعت مجدد نیز مورد استفاده قرار بگیرند. مواد آلایندهی خاک مثلاً در کارخانجات صنعتی ابتدا فن آوری و پردازش شده و خصوصیات آلایندهی آنها زدوده شده و سپس برای استفاده در چرخههای مجدد حفر میشوند. روشهای مشهور پاکسازی خاک عبارتاند از استخراج بخارات خاک، شستشوی خاک و فرآیندهای پاکسازی میکروبیولوژیکی که مجهز به توانایی تطبیق با میکروارگانیسمها برای مصرف آلایندهها بهعنوان یک منبع تغذیه هستند و در نتیجه بدین شکل مواد آلاینده به مواد بی ضرر و بی خطری تبدیل میشوند این فرآیندها منجر به تولید مواد مضری میشوند که در کشاورزی و باغداری بازیافتی قابل استفاده هستند. در حفاریهای ساختمانی تمایز قائل شدن بین مواد زائد آلاینده و غیر آلاینده ضروری است در مواردی که مواد حاصل از حفاری ضایعاتی غیرآلاینده برای زمین باشند، حامل بازیابی در ضایعاتی مربوط به جاده سازی نیز تمایز قائل شدن بین مواد آلاینده و غیر آلاینده ضروری است. روشهای پیشرفت به این معنی هستند که مواد دریافت شده تقریباً کیفیتی مشابه مواد اولیه جدید دارند بنابراین رخ (میزان) موفقیت مواد بازیافتی نیز بسیار بالا است. حتی زائدات آلاینده حاصل از کارهای جاده سازی نیز اطلاق پردازش و حذف مواد مضر بهصورت مفید و بی ضرر خواهند آمد. مواد بازیافت شده در ساختمان سازی مبنایی برای توسعهی هوشمند مواد به لحاظ اقتصادی در بخش ساختمان سازی میباشند. بهطور متوالی فعالیتهای زیر را میتوان انجام داد:
- اجتناب از تولید ضایعات
- استفادهی مادی از ضایعات
- استفادهی حرارتی (گرمایی) از ضایعات
- مصرف مواد زائد (ضایعات)
به علت بالا بودن هزینههای بازیافت مواد زائد، چندین گزینه بهطور رقابتی برای توسعهی بازیافت مواد زائد حاصل از ساختمان سازی به کار برده شوند. برای دستیابی به بیشترین مقدار بازیافت زائدات حاصل از ساختمان سازی، در مراحل اولیه برنامه ریزی شرایط زیر را باید در نظر گرفت:
- یکنواختی (همگن بودن) مواد
- قابلیت تفکیک (تفکیک پذیری) مواد مختلف
- تنوع اندک مواد
- تعیین نوع مصالح ساختمانی به کار رفته
- بازیافت در صورت امکان
مصالح ساختمانی از جنس مواد معدنی
مصالح ساختمانی از جنس مواد معدنی همچون بتون، آجر و ماسه سنگهای آهکی به آسانی قابل بازیافت و استفادهی مجدد هستند مصالح ساختمانی سبک مثل گچ هوا دار، دیوارههای خشک و یا اندودهای کفی را میتوان از طریق جریانهای جداگانه به مواد جدید برای تولید مصالح ساختمانی مورد استفادهی مجدد قرار داد
چوب
چوب را میتوان به صورت لایهلایه پرداخت کرد یا از آن بهعنوان عایق استفاده کرد. سابقاً پردازش چوبها با تولید یکسری مواد آلاینده (مثل PCBs) همراه بود که بازیافت آنها را مشکلتر میساخت برای بهبود قابل بازیافت کردن چوب در آینده؛ فرآیندهای پردازش و پرداخت چوب باید عاری از فلزات سنگین باشند
فلزات
فلزات را میتوان معمولاً بدون هرگونه اتلاف یا کاهش در کیفیتشان برای استفادهی مجدد بازیافت کرد روکشهای فلزی تا حدودی فرآیند یا بازیافت را دچار محدودیت میسازند.
شیشه
بازیافت شیشهای معمولاً شامل فرآیندی طولانی از شیشههای مسطح گرفته تا شیشههای قالب دار و ظروف شیشهای در جایی است که افزایش میزان بازیافت به کاهش مواد آلاینده در حین ساخت و استخراج مواد شیشهای بستگی دارد
مواد بیتومینه (بیتومین دار)
مصالح ساختمانی مدور و رول مانند همچون کاغذهای قیر اندود برای پوشش سقف ساختمانها نیز قابل بازیافت میباشند، روکشهایی با مبنای کافی را نیز میتوان به سادگی بازیافت کرد و مورد استفادهی محدود قرار داد مثل مواد لاستیکی یا ماسهای روکشهایی برای مواد عایق دار را میتوان به زحمت تفکیک کرد و معمولاً باید بهطور کامل و به ترتیب آنها را مجزا از یکدیگر تفکیک کرد. فعالیتهای مشابهی را نیز برای بازیافت مواد مرکب به کار برد
مواد عایق دار
پلی استیون را میتوان در فرآیندهای قابل بازیافت میزان عایق یا مادهای مقاوم به کار برد (مثل مواد دانه دار، مواد عایق آسیاب شده یا صفحات جدید) صفحات یا تختههای لایهای با مواد کافی (لایه بندی با مواد معدنی) قبل از ساختمان سازی قابل بازیافت نیستند، از آنجائی که که احتمال به مخاطره انداختن سلامت توسط این صفحات وجود دارد نمیتوان آنها را بهصورت قانونمند و با قاعده برای مصرف در آورد. شیشههای چند سلولی یا حباب دار را نیز میتوان با ماسه پردازش کرد تختههای ساختمانی سبک را معمولاً مجدداً بهعنوان عایق بازیافت کرده و مورد استفاده قرار میدهند: حبابهای (PURپلاستیکهای خانه خانه) معمولاً به تصاویر کمی وجود دارند و بنابراین ترتیب آنها باید مشخص شود
مواد مصنوعی (ترکیبی)
همهی انواع خالص مواد توسط پلاستیک همچون مواد تشکیل دهنده کف، سقف و دیوارها اصولاً قابل بازیافت هستند ترکیبات پیوسته، به هم چسبیده و روکشها قابل بازیافت نیستند زیرا از این گونه مواد به مقدار بسیار کم در ترکیب آنها به کار رفته است
منسوجات و کاغذهای دیواری
از کاغذهای دیواری و منسوجات عموماً بری ساختمان سازی استفاده میشود و آنچه که در مورد آنها باید مورد توجه قرار بگیرد این است که آنها را باید با روکشهای رنگین ایمنی و بهداشتی پردازش کرد برای سهولت در پردازش و انجام عملیات برو روی مواد و مصالح ساختمانی، فرضیهی اصلی این است که باید از بکار بردن هرگونه مواد آلاینده اجتناب شود (مواد آلایندهای همچون فلزات سنگین، حلالهای آلی. هیدروکربنهای هالوژن دار، فرمالدهید بنزوات تولوئن هیدروکربنهای آروماتیک پلی سیکلیک) در اینجا مشخص میشود که با مصالح ساختمانی قدیمی و سنتی نسبت به مواد مدرن و جدید دارای خطرات آلایندهی بیشتری هستند. در مورد صنایع ساختمان سازی مشخص شده است که اگر حساسیتهای اکولوژیکی و زیست محیطی نادیده گرفته شوند، در این صورت چنین شرکتهای سازندهای را نمیتوان مثبت تلقی کرد و آنها را برای استفاده در آینده حفظ کرد، بعلاوه اینکه چرخههای بازیابی منجر به ایجاد بازارها و خدمات صنعتی جدید میگردند. بنابراین ضرورت مسیرهایی برای دنباله روی از روشهای مناسب معقول به نظر میرسد.
این بدین معنا است که طراحان و برنامه ریزان باید برنامهای پیشرفته مشارکت جدید و بخش عمومی نیز بیشتر باید از طرحهای بازیابی و احیای مجدد مواد حمایت نماید، حتی در جاهایی که امکان درخواست اینگونه مواد مشخصاً مخصوص نباشد. در تصویر شماره ۲۵هزینههای مربوط به تجهیزات ساختمانی در یک دوره بین ۳۰ تا ۶۰ ساله نشان داده شده است که بهوضوح نشانگر مقادیر واقع میزان تخریبها نیز میباشد: درصد هزینهها و بنابراین مقدار موادی که نهایتاً باید مصرف شود اندک است و بهترین شکل بازیابی بدون تردید ما را از طولانیترین احتمال دوام برای هر سازهی ساختمانی مطمئن میسازد. بنابراین هزینههای اکولوژیکی و زیست محیطی و تنشهای وارد بر محیط زیست نیز بدین طریق در کمترین حد ممکن نگه داشته میشوند.
شبکهی گستردهی جهانی و دنیای مجازی
جهان دور قرن اطلاعات دارای پیچیدگیها و مسائل بغرنج و ناشناختهی بسیار است. بسته به اینکه کسی بخواهد روشها و تکنولوژیهای جدید را شناسایی کرده و چگونه آنها را به کار ببرد، برنامههایی ک املا متفاوت ایجاد میشود حداقل با دریافتن اینکه، محیطهای مصنوعی، پیش از این زندگی ما را تحت تأثیر خویش قرار دادهاند میتوان یکسری از مفاهیم و زمینهها را پذیرفت و قبول کرد از آنجایی که ما به سمت قرن فردگرایی و تک روی حرکت میکنیم. نیازهایمان نیز از فاکتورهای تغییر یافته در نوع عملکردمان فاصلهی چندانی ندارند: ما در حال آماده شدن برای رویارویی با گستردهی وسیعی از تغییرات و دگرگونیها هستیم. دانش و آگاهی ما و احتمالات مربوط به افزایش سطح دانش ما از گزینههایی انتخابیها برای انجام فعالیتهای عملی پیش می افتند (پیش میجویند) بدهی است که دریافت احساس. تمدن، در انسانها در جوامع صنعتی بهطور فرایندهای ریشه در حوزهی نمادها و سمبلها در تصورات مربوط به دنیای مجازی دارد.
که در این صورت یکسری ناراحتیها که ممکن است بهعنوان ((ناهنجاریهای ذهنی)) تفسیر شوند، به وجود بیایند. احساس اینکه همه چیز روز به روز بیشتر و بیشتر مصنوعی، غیر واقعی، نا مفهوم و بی معنی میشود منجر به یکسری واکنشهای روانی میگردد. علاوه بر اینها، ذهن انسان ضرورتاً نمیتواند قادر به سر و کار و درک دنیایی مجازی باشد: این اظهارات نتیجهی تحقیقات انجام شده بر روی اشخاصی است که سال هاست با واقعیتهای دنیای مجازی سر و کار داشته کار میکنند
واکنش تداخلی مغز در مقابل ایجاد وقفه در موارد ملموس و قابل لمس و رویارویی با حقایق:
سر انجام اشخاص از پیشروی احساسات ناشناخته و ناراحت کننده شکایت میکنند علاوه بر اینها تحقیقات روان شناسی حاکی از این هستند که درک تغییرات ثابت در تصورات افراد (روباتیک شدن انسانها و تحقق افسانههای ماشینی شدن انسان و غیره) که بهصورت استاندارد در برخی از فیلمهای این دوره دیده میشوند هوشیاری و فراست نوجوانان را آنچنان تحت تأثیر قرار میدهند که آنها بهشدت معتقد به این میگردد که وقوع هر چیزی امکان پذیر است و هرگاه که در آینده این تغییرات به وقوع ناپیوسته و تبدیل به واقعیت نگردند، نا امید و مأیوس میشوند.
در عصر اطلاعات و دنیای مجازی ادراکات ما از محیط اطرافمان نیز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت:
اساساً، مراحل فضایی جایگاهی در این ادراکات ندارند. علاوه بر اینها، مجازی سازی میتواند منجر به فقدان ارتباطات اشخاص با یکدیگر گردد: در آن واحد به این طریق ابعاد زمانی نیز میتواند تغییر کرد یا متوقف گردند. مصنوعی شدن ادراکات ما جهان طراحان را تبدیل به جهانی از سایهها کرده که در همه جا ما با خطر فقدان هویت خویش تهدید میشویم. در تحقیقات اخیر توسط Frey و وزارت تحقیقات دولت فدرال آلمان مشخص شده است که سیستمهای ارتباطی الکترونیکی از مهارتهای زبانی افراد کاسته و آنها را کمرنگ میسازند که این امر منجر به توقف نوآوری در افراد و حتی در کل شرکتها و سازمانها میشود حاملهای ارتباطات الکترونیکی (مثل ایمیل، مسواسلات چند واسطهای، کنفرانسهای ویدئویی تلفنهای ویدیویی و غیره)… میزان پیچیدگی اطلاعات را به حداقل ممکن کاهش میدهند و شیوهی زندگی را از حالت زبانی و شفاهی بهصورت یکسری علائم تصویری خلاصه میسازند. احساسات و ارتباطات شفاهی افراد که با اطلاعاتی پیچیده به هم مرتبط میگردند در این عصر جایگاه چندانی بین دوستان و آشنایان، مدیران و حتی اعضای یک گوه یا تیم ندارند.
در نهایت خلاقیت و نوآوری با شکل مراجعه شده و مسئولیتهای افراد به سیستمها واگذار میشوند، که متأسفانه این روند روز به روز به پیشرفت است. روشهای ارتباطاتی را باید به گونهای که در سیستمها به ما ارائه میدهند درک کرد یعنی از آنجایی که ابزارها انتقال دادهها را سریعتر از قبل انجام میدهند. نسبت به گذشته زودتر میتوان به آنها دسترسی داشت حرکت معکوس بر خلاف مجازی شدن را میتوان در فرهنگ ما احساس کرد گرایش به گذشته برای واقعیتهای قابل لمس و تمرکز در نقاط مخصوص نامبرده میشود (تحقیق راجع به فضاهای با بنیان بی پایان) علاوه بر این موارد آگاهی نسبت به گذشته زمان و احساس دلتنگی نسبت به آن (گذاشت زمان) نیز در این حیطه قرار میگیرند. پژوهشگران با بررسی گرایشات دریافتند که این حرکت معکوس از جمله بزرگترین و مؤثرترین گرایشات افراد به عقب به حداقل تا ۱۰۰ سال پیش است در همین زمان میتوان گفت که تقریباً ۳۰ ملیون نفر روزانه از اینترنت استفاده کرده و افزایش رشد سالیانه پروژهها و تحقیقات از این طریق % ۱۰۰میباشد سیستمها به گونهای عمل میکنند که در جهت تحقیق خود به خود و پیشگویانه ی آنها میباشد: تمامی صنایع بر مبنای اطلاعات بی حسر و تصورات بی پایان به خلق و نوآوری میپردازد.
برای ترسیم پیش بینیهای احتمالی و باورکردنی مربوط به پیشرفتهای الکترونیکی در آینده، بیشتر پژوهشگران تمایل دارند که با تحقیق بر تجارب گذشته بپردازند یکی از اینگونه تجارب بالقوه استفاده از تلفنهای تصویری است با توجه به پیش بینیهای مربوط به آینده در ۱۹۵۰همهی سیستمهای خانگی باید به تلفنهای تصویری مجهز میشدند. با این حال، این امر در آینده به وقوع نپیوسته است. دلیل مقبولیت اندک برای پذیرفتن این تکنولوژی در حوزههای فرهنگی مشخص شده است. یعنی هنوز باورهای مذهبی و اعتقادات اجتماعی مردم برای استفاده از چنین تکنولوژی هایی به قدر کافی پیشرفته نشده است.
از آنجائی که تلفنهای تصویری ما را مجبور به تطبیق رفتارهایی که با عادات روزانهی ما در تضاد هستند مینمایند، امروزه بیشتر مردم استفاده از تلفنهای معمولی را ترجیح میدهند (احتمالاً با اشتراک در یک شبکهی کامپیوتری) که این امر منجر به حفظ شرایط راحت و ایمن برای افراد میشود، به گونهای که طرف صحبت در دسترس بوده اما تلفن حفظ فاصله با وی را در عین برقراری ارتباط فراهم میآورد. همهی مردم میدانند که چگونه صدایشان را با مهارت استفاده کرده یا دستکاری نمایند: که این امر به راحتی با تلفنهای معمولی قابل وصول است. تلفنهای تصویری تنها در مواردی مورد تقاضا هستند که افراد بخواهند رابطهای بسیار نزدیک و صمیمی با یکدیگر بر قرار سازند. پژوهشگران ثابت کردند که حالتهای تدافعی به لحاظ روانی میتوانند ناشی از مقابله با شبکههای کامپیوتری باشند.
در تکنولوژیهای دیوانه کنندهی حاکم بر ایالات متحدهی آمریکا، تقریباً نیمی از ۶۰۰ کارمند مشغول به کار در اداره جات از پیشروی روشها و تکنولوژیهای کامپیوتری احساس انزجار کردند از انگیزهها و علل این نفرت ترس از فقدان ارتباطات شخصی و احساس ناکارآمد بودن اشخاص در مقابل پیشرفتهای تکنولوژیکی در آینده میباشد تنشهای ناشی از اطلاعات و فن آوری نیز در این راستا مزید بر علت هستند. ممکن است در این هنگام پرسشهایی از قبیل موارد ذیل نیز برای افراد مطرح گردد؛ چگونه میتوان به طرز مؤثر و مفیدی به اطلاعات بیشتر دست یافت؟ اگر چنین شود، چطور میتوان این اطلاعات را کم کرد (کاهش داد)؟ دیگر پرسشهای مطرح توسط میانگین مصرف کنندگان با توجه به تکنولوژیهای جدید در آن واحد پرسشهایی از این قبیل است: چگونه میتوانم کارهایم را به نحو احسنت انجام دهم؟ حمایت کنندگان از شاهراههای اطلاعاتی به سادگی اذعان دارند که اطلاعات و دادهها ارزشمند هستند.
هنوز هم یک پرسش وجود دارد که باید به آن پاسخ داد و آن این است که: چگونه اطلاعاتی میتوانم برای همهی اشخاص مفید و ارزشمند باشم؟ تحقیقات متعددی نشان دادند که افراد به روشهای بسیار متفاوتی از اطلاعات مختلف بهرهمند گشته و هر کس به شیوهی خود از اطلاعات حاصل استفاده میکنند. بدیهی است که هر شخص دریافتها و ادراکات شخصی خاص خودش را از اطلاعات بهدست آمده دارد. زمانی اطلاعات درک و دریافت نمیشوند که نادیده گرفته شده باشند و یا اینکه اطلاعات دریافت شده بیش از حد معمول باشند.
البته فراموش نشود که ذهن بشر دارای تواناییها و قابلیتهایی است که کامپیوترها تا کنون فاقد آن هستند. این شکل از کاهش پیچیدگیها میتواند موهبتی باشد که عصر اطلاعات به ارمغان آورده و برای مشکلات واقعی که افراد در جوامع مدرن اغلب با آن دست و پنجه نرم میکنند و نمیدانند که چگونه میتوانند به اطلاعات بیشتر دسترسی داشته باشند یا اینکه چگونه میتوانند بین دادههای صحیح و غلط تمایز قائل گردند و نیز چگونه هرچه سریعتر میتوانند به اطلاعات مورد نظر خویش دست یابند؛ مرهمی مناسب باشد. امکانات فراهم آمده در عصر اطلاعات و فن آوری و شبکههای اطلاع رسانی در حقیقت ابزارهای قدرتمندی هستند اما آنها را زمانی میتوان ک املا درک کرد که در ارتباط با چنین سیستمهایی باشد به عبارت دیگر، هنگامی که تغییراتی در اطلاعات موجود به وجود میآید، اطلاعات از آن مهمتر است افزایش تراکم با اطلاعات دیگر است.
پیشرفت در شبکههای مرتبط با زمینههای دارویی و پزشکی، گروههای جالب توجه سرگرمی، مسائل جنسی و خریداری کالاهای مصرفی بسیار محسوس و قابل لمس است شبکههای کامپیوتری توانایی دستیابی به تمام پتانسیلهای ذکر شده در بالا را دارند و این در صورتی است که افراد علاقهمند آنها را بهصورت اختصاصی سازماندهی نمایند. این مورد به ویژه در زمینههای پزشکی اهمیت داشته و در زمینهی تشخیص امراض پزشکی به اطلاعات دقیقتر و جامعتری نیاز است. یکی دیگر از زمینههای پیشرفته در تکنولوژیهای شبکهای نقشی است که کالاهای مصرفی در این راستا بازی میکنند، زیرا خریداران میتوانند با کمک برنامههای جستجوی جهان به دنبال آنچه که در نظرشان است بگردند، بدون نگرانی از این مسئله که، محصول مورد نظرشان چه اهمیتی داشته باشد. برای تفریح و سرگرمی بهویژه در مورد گروههای جالب، شاهراه های اطلاعاتی ابزاری مهم محسوب میشوند، زیرا در این طریق، روشی بسیار ساده افراد در موارد مختلف متقاعد میگردند.
برای دستیابی به تصویری شفاف از آیندهی الکترونیکی باید جنبههای اجتماعی رضایتمندی از چنین شبکههایی را تکمیل کرد اینکه در آینده حقایقهای مالی و تخصصی سرانجام با شبکههای جهانی داد. تعیین خواهند شد مشخص است البته ذکر این نکته که جوامع به صورت تدریجی تکامل یابند نیز خالی از اهمیت نمیباشد. امروزه از شبکههای اطلاع رسانی عمدتاً به دلایل حرفهای و تخصصی استفاده میشود. در کنار این کاربردها نوجوانان، وصل شدن به اینترنت میتوانند با دیگر خرده فرهنگها آشنا شده و در آنها مشارکت داشته باشند از جمله کارکردهای بینالمللی مطابق قوانین ((نزدیکی اقلیتها)) به یکدیگر است. منبع تدوین فرهنگهای بهصورت شبکهای ارتباطات و مکاتبات هستند.
گسترش و بسط خرده فرهنگها در فضاهای مجازی کامپیوتری از طریق MUDS صورت میپذیرند (محبسهای چند کاربردی و محلهای برقراری جلسات در شبکههای کامپیوتری در جایی که بسیاری از مشترکان بهطور همزمان در آنجا با یکدیگر و ارتباط بر قرار کرده و به هم متصل میگردد) در این زمان اینترنت هنوز بی نظم بوده و کم و بیش ساختاری خود سازماندهی کننده دارد که هر کس کم و بیش میتواند از آن سرد درآورده و به سهولت قابل دسترسی برای همگان است.
تجاری کردن بهزودی بهصورت امتیازی توسط کاربران تعریف شد و برخی از جریانهای اطلاع رسانی که منجر به ناسازگاریهایی برای اشخاص و حرفهها میشدند از انتشارشان در اینترنت جلوگیری میشود. شبکههای به هم پیوسته میتوانند بهطور ضمنی بیانگر سیر تکامل تدریجی بازاریابی باشند. گسترش شبکههای کامپیوتری میتوانند با سقوط واسطههای موجه شوند: در جایی که بازارهای پیشین توسط روشهای عمومی انجام شده باشند در حال حاضر افراد برای محلهای خرید ویژه ارتباطات خود را در اینترنت جستجو میکنند. این نتایج حاکی از این ساختار هستد که شبکههای گستردهی اینترنتی امکان انتخاب صحیح برای مصرف کنندگان را فراهم میآورند. پژوهشگران پیش بینیهای زیر را برای افزایش میزان موارد ممکن بر مبنای تجارب قبلی ارائه میدهند:
- روزنامههای شخصی و دیجیتالی با شکست مواجه خواهند شد.
- اطلاعات تخصصی و پیشرفته تنها برای حرفهای ها مهم برده و اهمیت دارند.
- تبادلات، فروش خدمات و دسته بندیهای اینترنتی پیشرفت کرده و موفق خواهند شد.
- بازیهای تلویزیونی با شکست مواجه خواهند شد.
- حوادث واسطهای واقعی در کارخانجات، تئاترها یا تماشاخانهها و غیره رخ خواهند داد
- محرکها و مشروبات الکلی بیش از حد از خانه دور نگه داشته خواهند شد.
از آنجائی که ورودیهای اصلی فعل و انفعالی تنها بر روی کودکان و نوجوانان ما باز خواهد شد. بیشتر محققین و پژوهشگران بر این عقیدهاند که یک ورودی حداقل سه نسلی قبل از بروز روشهای اصلی ضرورت دارد که همواره میتوان آن را تثبیت کرد. تنها تا سال ۲۰۱۰ قریب ۷۵ درصد از خانههای آلمانی به کامپیوترهای شخصی PC مجهز هستند (۳۰ سال پس از اختراع اولین کامپیوتر خانگی.) در پایان میتوان گفت که عصر اطلاعات و فناوری خیلی زودتر از آنچه که ما تصور میکنیم شروع شده است و منجر به ایجاد روابطی بر مبنای سود و منفعت در مدینه فاضلهای در آینده گشته است.
این مطلب اولین بار در ماهنامه پیشگامان ساختمان به قلم رایین ربیعی منتشر شده است.