آتشفشان روزنهای در سطح زمین است که سنگهای گداخته، خاکستر و گازهای درون زمین، از آن به بیرون فوران میکنند. فعالیت آتشفشانی با برونافکنی سنگهای مذاب، با گذشت زمان، باعث پیدایش کوههای آتشفشانی بر سطح زمین شدهاست. آتشفشانها معمولاً در نقاطی یافت میشوند که صفحههای سخت پوسته زمینساخت، همگرایی یا واگرایی دارند.
آتشفشان یکی از خشنترین رخدادهای طبیعی بر روی زمین است. اگر به داخل این مواد مذاب (ماگما) بیفتید، بدنتان به سرعت ذوب شده و بدون هیچ اثری ناپدید خواهد شد. پس اگر آتشفشانها برای رها شدن از شر چیزی اینقدر خوب هستند چرا از آنها برای رها شدن از شر زبالههایمان استفاده نمیکنیم؟ آیا کسی قبلا امتحان کرده است؟ چطور زبالههایمان را به آتشفشانها منتقل کنیم؟ و چه خطراتی وجود دارد؟ در ادامه با ویوین و داستان دفع زبالهها درون آتشفشان همراه باشید.
درون زمین، تودهٔ سنگهای آذرین با حرارت بسیار زیاد (حدود ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد و بیشتر) وجود دارد که ماگما (تَفتال) نامیده میشود. ماگما، با رسیدن به سطح زمین، سرد و جامد شده و گُدازه نامیده میشود که این فرایند باعث تشکیل آتشفشان میشود. در ماگما و گدازه، حبابهای گاز وجود دارد که در زمان فوران باعث انفجار میشود.
بروز آتشفشان، تأثیراتی به همراه دارد که یکی از آنها تغییر آب وهوا است. آتشفشان میتواند باعث بارش باران و ایجاد رعد و برق شود. آتشفشانها میتوانند تأثیراتی درازمدت در وضعیت آب و هوا ایجاد کنند. از طرف دیگر، گدازههایی که سریع حرکت میکنند، میتوانند باعث مرگ انسانها شوند؛ چون خاکستر حاصل از بروز آتشفشان، تنفس را دشوار میکند.
آمریکاییها به تنهایی سالانه ۲۵۴ میلیون تن زباله تولید میکنند و گرچه دفع آنها درون آتشفشان راهی عالی برای خلاص شدن از شر زبالههاست، اما به این راحتیها نیست. ممکن است آتشفشانها کورههای سوزاننده زبالهی طبیعت به نظر برسد، اما در واقعیت بسیار خطرناکتر و ناپایدارتر هستند و رسیدن به آنها بسیار سخت است.
آیا غلبه بر این موانع ارزشش را دارد؟ یا دفع زبالهها درون آتشفشان فقط باعث ایجاد صدمات بیشتر به سیاره ما میشود؟ اولین مانع در تلاش ما برای دفع زبالههای آتشفشانی پیدا کردن یک آتشفشان فعال برای انجام کار است تنها در حدود ۱۵۰۰ آتشفشانی که به طور بالقوه در دنیا فعال باشند وجود دارد و اکثر آنها به دلایل واضحی در نزدیکی انسانها قرار نگرفتهاند. یعنی بردن زبالههایمان به یک آتشفشان فعال میتواند تقریبا گران تمام شود و زمانی که به آنجا برسیم ممکن است به مناسب نبودن نوع آتشفشان فعال پی ببریم. آتشفشانی که به دنبال آن هستیم از نوع سپری است آتشفشانی با فوران آرام که شامل دریاچه گدازه میشود و به تدریج بر روی زمین فوران میکند.
متاسفانه این نوع آتشفشانها خیلی مرسوم نیستند. احتمال اینکه با خویشاوندان خشمگین آنها که به آتشفشان چینهای معروف هستند روبرو شوید بیشتر است. آتشفشانهای چینهای به فورانهای انفجاری معروف هستند که به دلیل ازدیاد فشار ناشی از گاز و ماگما ایجاد میشوند. به بیان دیگر، احتمالا موقعیت آنها برای دفع زباله امن نیست.
اما بیایید فرض کنیم که در کمال خوششانسی توانستهایم یک آتشفشان سپری فعال خوب پیدا کنیم. قبل از اینکه در مورد تدارکات حمل و نقل زبالهها نگران شویم بیایید ببینیم آیا دفع زباله درون این آتشفشانها ایده خوبی است یا خیر. اگر شما یکی از اولین کسانی بودید که برای جمعآوری ضایعات و بردن به دریچه آتشفشان استخدام میشدید سریعا شروع به سوال کردن در مورد انتخابهای شغلیتان میکردید. دریچهی یک آتشفشان محیطی متخاصم و پر از گازهای سمی، گدازههای فوران کننده و سنگهای پرتاب شونده است و زمانی که شروع به پرتاب چیزی به داخل آن کنید اوضاع بدتر هم میشود. در سال ۲۰۰۲ گروهی از محققین اتیوپیایی کیسهای ۳۰ کیلوگرمی از زباله را به درون یک آتشفشان پرتاب کردند و نتیجه آن انفجاری بود. دریاچه گدازه ناپایدار است، بنابراین اگر سطح آن را با چیزی سرد مثل زباله سوراخ کنید زنجیرهای از واکنشهای انفجاری که شامل بخار تحت فشار و اسیدی است را ایجاد کردهاید. بنابراین آیا میتوانید بزرگی این انفجارها را با ریختن زبالههای همه مردم به درون آتشفشان تصور کنید؟
خب برای اینکه بتوانید تصور کنید، سقوط سنگ به درون دریاچه گدازه در هاوایی گدازهها را ۸۵ متر به هوا پرتاب کرد بنابراین ریختن زباله همچین شکلی خواهد داشت.
حتی اگر بتوانید زبالههایتان را بدون خطر به درون آتشفشان برسانید هنوز باید نگران آلودگی هوا باشید که توسط سوختن بدون فیلتر ضایعات ایجاد میشود. علاوه بر این، همه مواد درون گدازه کامل از بین نمیروند، که یعنی بقایای آلوده کننده میتوانند فوران کنند و چشمانداز اطراف را آلوده کنند. مثلا اگر امید به اینگونه سوزاندن ضایعات هستهای داشتید، این گزینهی مطلوبی نیست. این اثرات زیست محیطی را به این واقعیت اضافه کنید که حمل و نقل این زبالهها به آتشفشانها به طور قابل ملاحظهای اثر کربن ناشی از دفع ضایعات را افزایش خواهد داد و همه چیز مانند یک ایده بسیار بد به نظر میرسد. اگر میخواهید زبالههایمان را بسوزانید چرا این کار را جایی انجام ندهید که بتوانید از گرمای آزاد شده توسط سوزاندن منبع جدیدی برای انرژی ایجاد کنید؟
چقدر جالب بود. چند روزی ذهنم درگیر این مطلب شده بود و اتفاقی مقاله بالا رو خوندم که خیلی کمک کننده بود.