اکثر ما به یک سبک غذایی عادت می‌کنیم وهمان را در پیش می‌گیریم. انسان‌های کمی پیدا می‌شوند که رویه غذایی خود را مدام تغییر دهند و تلاش کنند تا به سمت استفاده از مواد غذایی متفاوت حتی اگر سالم‌تر هم باشد، پیش بروند. این عادات غذایی که بخشی از زندگی روزمره ما را تشکیل می‌دهد، نه تنها روی سلامت بلکه می‌تواند در روان و اخلاق ما نیز تأثیرگذار باشد. شاید تعجب کنید، اما همین خوراک روزمره می‌تواند از شما فردی خوش خلق یا بدخلق بسازد، فردی با قلب مهربان یا با بی‌رحمی تمام. آنچه در ادامه می‌خوانید، گفت‌وگوی ماست با یک دکتر متخصص تغذیه و رژیم درمانی. خواندن این مطلب برای کسانی که سال‌هاست به یک سبک غذایی عادت کرده‌اند، می‌تواند آموزنده باشد.
چه چیز باعث می‌شود برخی سبک غذایی خوبی نداشته باشند؟ عادات غذایی ریشه در عوامل مختلفی مانند شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری عوامل دیگر دارد که سینه به سینه و نسل به نسل به افراد رسیده؛ بدون عواملی که ریشه در باورهای انسان دارد. ما معمولاً تفکر و تعمق، از عادات غذایی پیروی می‌کنیم و توجهی به اثرات آنها در سلامت خود نداریم، در حالی که بسیاری از عادات غذایی معمول ما ممکن است نامناسب بوده و اثرات نامطلوب و گاه جبران‌ناپذیری در سلامت ما بجای گذارد. بنابراین شناخت عادات غذایی و تأثیر آنها در سلامت انسان، در شکل گیری الگوی غذایی صحیح و مناسب و برخورداری از تغذیه کافی، متعادل و متنوع، گام بسیار مؤثری است. افزایش بی‌رویه مصرف نمک، افزایش مصرف چربی، غذای سرخ کرده بجای غذای پخته و آب پز، کاهش مصرف میوه، سبزی و ماهی، افزایش مصرف سیگار، قلیان و نوشابه‌های گازدار، به هم خوردن ریتم وعده‌های غذایی نظیر حذف صبحانه، تأخیر در ناهار، شام بیرون خانه و کنار خیابان‌ها و افزایش مصرف غذای کنسروی حاوی مواد افزودنی همگی باعث شده تا وضعیت غذایی مردم ما در وضعیت مطلوبی نباشد. من معتقدم زمان مهم‌ترین چیزی است که باعث شده سبک غذایی مردم به هم بریزد؛ این زمان مربوط به این موضوع می‌شود که خانواده‌ها به خصوص زوج‌های جوان به دلیل مشغله‌های کاری فرصت پختن یک غذای خانگی و مفید را ندارند و به همین دلیل بیشتر به فست فودها رجوع کرده‌اند و همه چیز را در کمترین زمان می‌خواهند. آیا عادات غذایی روی خلق و خوی انسان هم تأثیر می‌گذارد؟ چرا که نه. عادت غذایی هر انسانی به شدت روی خلق و خوی آنها تأثیر می گذارد. حتماشما هم شنیده‌اید که افراد گیاهخوار انسان‌هایی به نسبت آرام‌تر از دیگر افراد هستند. خیلی از مواد غذایی بدون آنکه اطلاع داشته باشیم، ممکن است خلق و خوی ما را تغییر دهند، در نتیجه در این زمینه هم باید توجه ویژه نسبت به غذاهای مصرفی خود داشته باشیم. اگر الگوی مصرف را بر اساس آموزه‌های دینی – اسلامی تعریف کنیم، الگوی مصرف مبنای علمی و عملی بهتری پیدا می‌کند. در این الگوی مصرف الگوی غذایی مبتنی بر نیازهای حقیقی است؛ یعنی نیاز بدن به مواد غذایی لازم برای فعالیت‌های سالم زندگی. الگوی غذایی می‌تواند مبتنی بر اعتدال و میانه‌روی در مصرف مواد غذایی حلال و سالم از نظر بهداشتی باشد. غذاهای تهیه شده از منابع حرام نظیر گوشت خوک، اکثرااز نظر علمی آلوده به انواع و اقسام مواد مضر برای حیات‌اند.
الگوی غذایی با پرهیز از اسراف، تبذیر و به دور از تجمل‌گرایی و کاهش ضایعات نان و در کل الگوی غذایی مبتنی بر نوع دوستی، قناعت و رعایت حلال و حرام در تهیه منابع غذایی و هزینه تهیه غذا، جامعه را به طرف تعادل و پایداری سوق می‌دهد. و این سبک زندگی چه اثرات مخربی می‌تواند داشته باشد؟ رژیم غذایی خوب و مناسب برای ارتقای سلامتی و رفاه از ضروریات است. مواد غذایی و تنوع آن موجب بروز بیماریهای ناشی از سوء تغذیه می‌شوند. پرخوری نیز که شکلی از سوء تغذیه است، در بروز بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، سرطان، چاقی و بیماریهای دندانی سهم دارد. از سویی دیگر فقر غذایی نیز در کنار زیاده‌روی غذایی وجود دارد. موضوع مهم سلامت عمومی، دسترسی و تأمین غذای سالم و مغذی است. در حال حاضر تجارت جهانی غذا، تجارت بزرگی است. توافق کلی بر سر تعرفه‌ها و سیاست‌های تولید، تأمین و تجارت جاری مواد غذایی از موضوعاتی است که در این حیطه باید مد نظر قرار گیرد. همچنین در این حیطه باید بر تعیین انتظارات بخش سلامت از سیستم غذایی کشور برای فراهم کردن غذای تازه، مغذی و قابل دسترس برای همگان به‌ویژه اقشار محروم، حمایت از روشهای تولید مواد غذایی و کشاورزی سالم و دوستدار محیط‌زیست و تقویت فرهنگ تغذیه‌ای سالم تاکید گردد.
توضیحی در مورد میان وعده‌های غذایی مثل چیپس و پفک بر وعده‌های غذایی اصلی بگویید… متاسفانه جامعه ما آن‌طور که باید هشدارها را جدی نگرفته و این میان وعده‌ها به‌خصوص در زندگی کودکان نقش زیادی پیدا کرده‌اند. در حالی که این مواد، کودکان را بی‌اشتها کرده و آنها را برای تأمین غذاهای روزمره دچار مشکل می‌کنند. موادی که حتی نیازهای رشدی کودکان را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. اغلب روغن‌هایی که برای تهیه چیپس به کار می‌رود، احتمال دارد بارها و بارها بجوشد و در آن ترکیبات سمی ایجاد شود که می‌تواند تأثیر بسیار بدی بر سلامت جسمی و رشد کودکان داشته باشد. هرگونه تغییر در روند تغذیه می‌تواند تغییراتی در پارامترهای بیوشیمیایی خون فرد به وجود بیاورد؛ خانواده‌ها باید بر این مساله دقت لازم را داشته باشند که کودکان تا جایی که می‌توانند از این میان وعده‌های غذایی کمتر استفاده کنند.
این مطلب اولین بار در نشریه خانه خوبان به قلم مریم احمدی منتشر شده است.
