عدم حفظ ارزش
یکی از مشکلات جدی که در خصوص نگهداری ارزهای مجازی وجود دارد عدم حفظ ارزش آن در گذر زمان است. چراکه حداقل انتظار خریداران ارز این است که بتوانند آن را در آینده خرج کنند و همان ارزش اقتصادی زمان قبلی را دریافت نمایند. برای فهم بهتر این چالش به بررسی همبستگی ساده و غلطان میان بیتکوین، طلا، پوند، یورو، فرانک و یوآن شده است. برای بررسی همبستگی میان قیمت بیتکوین و سایر قیمت‌ها از کوواریانس و همبستگی متحرک (غلطان) استفاده شده است. همان‌طور که از تصویر زیر (نمودار ۱) مشخص است؛ تغییرات همبستگی میان بیتکوین و سایر متغیرها دارای تلاطم‌های بسیاری است که نشان‌دهنده عدم رابطه مشخص و پایدار با سایر متغیرهاست.
بر اساس نمودار می‌توان بیان داشت رابطه میان قیمت بیتکوین با سایر قیمت‌ها یک رابطه بسیار پرنوسانی بوده و تغییرات بسیار بالایی در پویایی‌های همبستگی میان بیتکوین و سایر قیمت‌ها ملاحظه می‌شود. این تغییرات نشان‌دهنده نوظهور بودن و بی‌ثباتی قیمتی این ارز مجازی نسبت به سایر دارایی‌های مالی است.
همان‌گونه که در جدول شماره ۱ مشاهده می‌شود، همبستگی بین بیتکوین و کلیه ارزهای منتخب مندرج در جدول منفی است و این نشانه عدم حفظ ارزش در بیتکوین در طول زمان خواهد بود. البته قابل ذکر است که از نگاه دیگر و با توجه به محدود بودن خلق این پول، قیمت آن به سمت افزایش گرایش داشته و می‌تواند به عنوان ذخیره ارزش قرارگیرد.
برگشت ناپذیری وجه
در سیستم کنونی بانک محور اگر چنانچه مبلغی به طور اشتباه واریز شود، بانک با وکالتی که از جانب سپرده گذار دارد می‌تواند وجه را به راحتی بازگرداند اما در ارز مجازی چون هیچ نهاد مرکزی و واسطی وجود ندارد و همچنین هویت دارندگان کیف پول مشخص نیست اگر چنانچه وجهی به طور اشتباه به یک کیف پول دیگر واریز شود به هیچ عنوان قابل شناسایی و بازگشت نیست.
تهدید رقبا
ارز مجازی همچون بیت کوین به دلیل جلب اعتماد به سیستم، متن باز هستند و این مساله منجر می‌شود که دیگران به راحتی از روی آن برنامه کپی کنند و یک ارز مجازی دیگر درست کنند به طوری که تا بهمن ۱۳۹۶، بیش از ۱۵۰۰ ارز مجازی خلق شده است. این روند رقابتی می‌تواند تهدید بزرگی برای ارزهای مجازی اولیه همچون بیتکوین ایجاد نماید.
فقدان مستند قانونی
با توجه به اینکه انتقال وجه در این نوع ارزها غیرقابل تشخیص و امکان رهگیری آن به راحتی میسر نیست. به طور مثال اگر فردی از یک فروشگاه توسط ارز مجازی کالایی را خریداری نمود و فروشنده پس از دریافت وجه از ارسال کالا امتناع ورزد، خریدار امکان پیگیری حقوقی از مراجع قضایی به دلیل فقدان مستندات لازم را ندارد چرا که آدرس‌ها دربردارنده هویت اصلی مالک نبوده و همچنین فروشنده می‌تواند در هر تراکنش از آدرس جدیدی استفاده نماید. علاوه بر این هیچ نهادی متولی این امر نخواهد بود.
تأمین مالی گروه‌های تروریستی و معاند سیاسی
به دلیل سازوکار پنهان تراکنش‌های ارز مجازی، گروه‌های تروریستی و معاند می‌توانند برای مقاصد خویش، به راحتی از منابع داخلی و خارجی از طریق ارز مجازی اقدام به تأمین مالی کرده و دستگاه‌های اطلاعاتی توانایی شناسایی آن را ندارند.
نقد شوندگی پایین در اقتصاد ایران
یکی از ویژگی‌های مهم دارایی‌های مالی، میزان نقدشوندگی آن است. با توجه به نوظهور بودن این پدیده در اقتصاد بین‌الملل و به طور خاص در اقتصاد ایران، امکان تبدیل ارز مجازی به ارزهای رایج و یا پول رسمی کشور (ریال) در مبالغ بالا دشوار بوده و نیز عدم وجود نظارت مشخص، فاصله میان نرخ خرید و فروش (نرخ حاشیه) در صرافی‌های فعال در ایران بالاتر از حد متعارف است.
نا آشنایی عموم مردم با ارزهای مجازی
علیرغم گذشت ۷ سال از پیدایش ارزهای مجازی در جهان، معرفی این ارزها و فناوری مرتبط با آنها در مجامع علمی و فضای رسانه‌ای کشور به طور جدی مطرح نشده است؛ در نتیجه عموم مردم و حتی نخبگان شناخت مناسبی نسبت به ارزهای مجازی ندارند و این مساله فراگیری استفاده از این ارزها را با کندی مواجه کرده است.
عدم امکان تجهیز و تخصیص منابع به فعالان اقتصادی
عدم وجود واسطه مالی همانند بانک در سیستم ارز مجازی، امکان سپرده گذاری در نهاد مالی مشخصی وجود نداشته و به تبع آن تجهیز و تخصیص منابع به فعالیت‌های اقتصادی میسر نخواهد بود. در این شرایط استفاده بهینه از منابع خرد و کلان صورت نپذیرفته و رشد اقتصادی از این طریق با مشکل مواجه می‌شود.
زمان بالای تأیید تراکنش برای مبادلات داخلی
تأیید کلیه تراکنش‌های بیتکوین به طور متوسط ۱۰ دقیقه طول می‌کشد که این زمان نسبت به تراکنش‌های بین‌المللی مزیت اما نسبت به تراکنش‌های داخلی یک عیب محسوب می‌گردد چرا که تراکنش‌های داخلی در لحظه صورت می‌پذیرد.
خروج ارز از کشور
در شرایط کنونی ارزهای مجازی که عمده استخراج گران در خارج از ایران می‌باشند، افرادی که از داخل ایران اقدام به خرید این ارزها می‌کنند در واقع منجر به خروج ارز (دلار) از کشور و در نتیجه تضعیف اقتصاد کشور می‌شوند.
مصرف بالای انرژی
هر چه به تعداد تراکنش‌ها و اعضای شبکه بیتکوین افزوده شود، برای تأیید تراکنش‌ها و فرآیند استخراج به انرژی برق بیشتری نیاز است و این مساله منجر به اتلاف بیهوده انرژی در سطح کلان می‌گردد.
کامپیوترهای کوانتومی
برخی از صاحب‌نظران معتقدند که در صورت ظهور کامپیوترهای کوانتومی امنیت ارزهای مجازی بر پایه زنجیره بلوکی به خطر خواهد افتاد و فناوری کامپیوترهای کوانتومی می‌تواند امنیت شبکه زنجیره بلوکی را بشکند.
ادامه مطلب
کاربردهای بلاکچین در اقتصاد ایران و دیگر کشورها – بخش اول
کاربردهای بلاکچین در اقتصاد ایران و دیگر کشورها – بخش دوم
مزایای ارز دیجیتال در اقتصاد ایران و دیگر کشورها – بخش سوم
چالش‌ها و ریسک‌های رمز ارز (مطالعه موردی بیتکوین) – بخش چهارم
کاربردهای بلاکچین، بیتکوین و رمزارزها در اقتصاد – بخش پنجم
این مطلب اولین بار در فصلنامه امنیت الکترونیک به قلم محمد قلم‌چی منتشر شده است.
